اختلالی به نام سندرم شوهر بازنشسته! - راه ساری

تئوری سندرم شوهر بازنشسته (Retired Husband Syndrome)، سی سال پیش توسط دکتر چارلز کلیفورد جوهانسون ارائه شد که مصاحبه هایی با زنان خانه داری داشت که همسران شان بازنشسته شده و از در خانه بودن مردهای شان شاکی بودند. این زنان احساس بدی داشتند و دل شان می خواست فریاد بزنند، چون شوهران شان مدام جلوی دست و پای شان بودند و آن ها را دیوانه کرده بودند!

به نظر می رسد زنان ژاپنی بیشتر از بقیه زنان از سندرم شوهر بازنشسته رنج می برند. بیش از 90 درصد از خانم های ژاپنی که بالای 65 سال دارند، هرگز بیرون از خانه کار نکرده اند، بنابراین وقتی ناگهان با این مشکل روبرو می شوند که شوهران شان، هفت روز هفته و بیست و چهار ساعت شبانه روز در خانه اند، تعادل زندگی و امورشان به هم می خورد. آمار طلاق در میان زوج های بازنشسته در ژاپن، طی 20 سال اخیر به شدت افزایش یافته است.

آیا شما هم از تبعات بازنشستگی شوهرتان می ترسید؟ نگران هستید که او قرار است تمام روز ور دل شما بنشیند و نمی دانید با او چه باید بکنید؟ آیا فکر می کنید بیکاری و اینهمه وقت آزاد، ممکن است شوهرتان را بدخلق و لجباز و ناسازگار کند؟ یا شاید هم تا الان این اتفاق ها افتاده اند!

بازنشستگی می تواند هم برای مرد و هم برای همسرش که هنوز برای این تغییر اساسی آماده نیستند، سخت و ناراحت کننده باشد. به طور کلی مرد ها خودشان را با کارشان و نقشی که در حرفه شان دارند تعریف می کنند و سپس خود را شوهر و پدر می دانند. از طرفی دیگر، زن ها چند نقش را همزمان حفظ می کنند و فرقی نمی کند کارشان در بیرون از خانه چه باشد و معمولا اجتماعی تر از مرد ها هستند؛ بنابراین عجیب نیست که بازنشستگی می تواند احساس آشفتگی و سردرگمی و تنهایی به مرد ها بدهد و آن ها را به همسرشان وابسته تر کند. در نتیجه بازنشستگی گاهی واقعا منجر به نوعی جدیدی از استرس و اختلاف در رابطه زناشویی می شود. زنانی که از بازنشستگی همسر خود ناراحت و عصبانی اند (دچار سندرم شوهر بازنشسته شده اند) اغلب علت را اینگونه عنوان می کنند:

• شوهرم توقعاتش زیاد و غیرمنطقی شده، مثلا با اینکه خودش وقت آزاد دارد انتظار دارد من همیشه برایش غذا درست کنم.
• شوهرم واقعا آداب معاشرت را فراموش کرده و بی ادب شده.
• شوهرم دست و پا چلفتی شده و بدون من هیچ کاری را نمی تواند درست انجام بدهد و من باید مدام به او بگویم چه بکند و چه نکند.
• شوهرم درباره همه چیز غُر می زند و ایراد می گیرد.
• شوهرم در کار های مربوط به من دخالت می کند و سرک می کشد.

نکاتی برای نجات از سندرم شوهر بازنشسته

• یادتان باشد، بازنشستگی ربطی به تنبلی ندارد. بازنشستگی مرحله ای طبیعی از زندگی برای افراد شاغل است که پنجره ای کاملا جدید به زندگی باز می کند، اما نیاز به برنامه ریزی، درایت و منطق برای لذت بردن از این دوران و کنار آمدن با بحران های آن دارد.
• سراغ رویاهای تان بروید و برای شان برنامه ریزی کنید. زوج هایی که طی سال های زندگی مشترک خود عادت کرده اند با هم برای مسائل مالی و خانوادگی و ... برنامه ریزی کنند، در دوران بازنشستگی پیروز تر عمل می کنند. حتما شما هم رویا هایی داشته اید که مشغله کار و زندگی و امور بچه ها به شما اجازه نداده به دنبال شان بروید. با همسرتان حرف بزنید و ببینید امکان برآورده کردن کدام یک از خواسته ها و برنامه های تان را دارید.
• فعالیت هایی انجام دهید که هر دوی شما از آن لذت می برید. اکنون که همسرتان بازنشسته شده، زمان زیادی برای با هم بودن دارید. انجام فعالیت های مناسبی که برای هر دوی تان جالب باشد می تواند از تنش و استرس تان کم کند و شرایطی فراهم کند که از بودن در کنار هم به جای اینکه حرص بخورید لذت ببرید.

• برای هر کدام تان یک فضای شخصی در خانه در نظر بگیرید و به هم اجازه دهید به علاقه مندی های فردی تان برسید. همه ما به فضا و زمانی برای خودمان نیاز داریم تا تنها باشیم و به کاری که دوست داریم بپردازیم. به فضای خصوصی هم احترام بگذارید و از اینکه زمان هایی را فقط اختصاص به خودتان دهید، احساس گناه نکنید. زمان هایی که تنها هستید و به فعالیت محبوب تان مشغولید، در واقع برای سایر زمان ها که در کنار همسر و فرزندان تان هستید انرژی می گیرید و شارژ می شوید.
• در مورد احساسات و نگرانی ها و ترس های تان در این مرحله جدید از زندگی، راحت و صمیمی با همسرتان حرف بزنید. همسرانی که از ترس ها و نگرانی های شان با هم حرف نمی زنند، معمولا در درک عقاید و رفتار های همدیگر به مشکل برمی خورند. مثلا مردی که تمام روزش را با کار و حرفه اش پُر می کرده و حالا اجبارا زودتر بازنشسته شده ممکن است بابت اینکه دیگر کار نمی کند عصبانی و آشفته باشد. اگر با همسرش در مورد نگرانی و ناراحتی که دارد حرف نزند، او را با رفتارهایش غافلگیر و آزرده خواهد کرد. ارتباط همیشه، مهم ترین جزء از رابطه است که اکنون مهم تر هم شده است.
• برای گوش دادن به حرف های همسرتان وقت بگذارید. خیلی وقت ها، خصوصا زمانی که تنشی وجود دارد، فکر می کنیم می دانیم طرف مقابل چه دارد می گوید و برای شنیدن حرف هایش حوصله نمی کنیم، در واقع اصلا به آنچه می گوید گوش نمی دهیم. رابطه به همدلی نیاز دارد و همدلی زمانی است که درد و نگرانی ها و ترس های طرف مقابل تان را احساس کنید. در این مرحله یا بحران از زندگی، نیاز به همدلی بیشتر می شود.
• نسبت به هم مهربان تر باشید. مهربانی واگیر دارد. وقتی با همسرتان مهربانی می کنید و ملایمت به خرج می دهید، او کمتر می تواند از دست تان عصبانی بشود و به شما پرخاش کند. مهربانی کمک می کند ارتباط تان قوی تر شود و بیشتر ملاحظه هم را بکنید.
• نکته ای که نباید فراموش کنید این است که شما نمی توانید همسرتان را تغییر دهید. همه ما یاد گرفته ایم که نمی توانیم دیگران را تغییر دهیم، بلکه فقط می توانیم خودمان را تغییر دهیم. شما می توانید روی دیگران تاثیر بگذارید و این دقیقا همان کاری است که باید بکنید. با برنامه ریزی جدید برای دوران بازنشستگی می توانید روی زندگی زناشویی تان اثر بگذارید و از این طرق کنترل امور را به دست بگیرید. اگر هر دو اهل ورزش هستید می توانید از این به بعد با هم ورزش کنید، با هم به خرید بروید، با هم غذا درست کنید یا اینکه برنامه ریزی کنید چه زمانی شما و چه زمانی همسرتان آشپزی کند، به دیدار دوستان تان بروید، در فعالیت های خیرخواهانه شرکت کنید و البته اوقات شخصی خود را نیز در برنامه بگنجانید.

اگر همسرتان بعد از بازنشستگی افسرده شده ...

گاهی دست از کار کشیدن و بازنشسته شدن می تواند آنقدر استرس برانگیز باشد که فرد احساس افسردگی کند و این مسئله بیشتر از آنچه فکر می کنید شایع است. اگر همسرتان با افسردگی بعد از بازنشستگی دست و پنجه نرم می کند یا اصلا حال و حوصله روز های بازنشستگی اش را ندارد، بهترین کار این است که او را تشویق کنید در مورد احساسش حرف بزند و او را وارد فعالیت هایی کنید. اغلب بی حوصلگی به این دلیل روی می دهد که همسر شما احساس می کند دیگر مفید نیست یا کسی به او نیاز ندارد و این مسئله نیز با مشخص هدف جدید و پذیرفتن مسئولیت برطرف شدنی است.

اگر همسرتان هیچ کاری نمی کند ...

شاید احساس کنید همسرتان بعد از بازنشستگی تنبل شده و هرگز از خانه بیرون نمی رود یا زیاد تلویزیون تماشا می کند. شاید همسر شما تنبل یا بی انگیزه نیست بلکه برداشت او از بازنشستگی، هیچ کاری نکردن است. بسیار خب ایرادی ندارد، اما مسئله اینجاست که اگر شما برنامه دیگری داشته باشید، این رفتار و طرز فکر می تواند خودخواهانه به نظر برسد. پس چه باید بکنید؟ با همسرتان با صبر و حوصله حرف بزنید و به او بفهمانید که لحظاتی در زندگی وجود دارد که تکرار شدنی نیستند و نباید با غفلت آن ها را از دست بدهید، چون هیچوقت نمی دانید زندگی چقدر برای بیشتر باهم بودن به شما فرصت می دهد.

اگر همسرتان هرگز از خانه بیرون نمی رود ...

وقتی کسی خودش را از دیگران کنار می کشد، مثلا هرگز دوست ندارد از خانه خارج شود، لزوما به این دلیل نیست که نمی خواهد با دیگران برخورد کند، بلکه می تواند علامت این باشد که ناراحت و افسرده است یا دچار بیرون هراسی (agoraphobia) شده است. نکته اینجاست که ممکن است این رفتار بیشتر به احساس خود شما برشود. اگر شما از این ناراحتید که همسر بازنشسته تان هرگز از خانه بیرون نمی رود، شاید به این دلیل است که می خواهید زمانی را در خانه تنها باشید. یا شاید دوست دارید با هم بیرون بروید و کار هایی بکنید. پس اول باید ببینید چرا می خواهید همسرتان بیشتر از خانه بیرون برود. با او حرف بزنید و نظر و احساسش را بپرسید تا نظر شما جنبه محبت و توجه داشته باشد نه انتقاد و بهانه جویی.

اگر همسرتان همیشه بداخلاق و غُرغُرو است ...

به نظر می رسد بعضی از مرد ها با بالا رفتن سن بدخلق می شوند و شما تنها نیستید. انگار این مرد ها از هر چیزی می توانند ایراد بگیرند و غرولند کنند، از رفتار همسایه گرفته تا برنامه های تلویزیون! شاید به دلایلی که در بالا گفتیم، همسرتان حس خوبی نسبت به روز های بازنشستگی اش ندارد و این حس را بدین صورت بروز می دهد و یا شاید هم از اول بداخلاق بوده، اما چون تمام روز سرکار بوده است و زمان کمتری را با او می گذرانده اید متوجه نشده اید!

اما اگر نوسانات خلقی همسرتان بخشی از شخصیت او نیست و بعد از بازنشستگی اش روی داده می تواند علامتی از افسردگی یا آلزایمر زودهنگام باشد. اگر تغییرات خلقی همسرتان جوری است که حتی دوست ندارید با کسی معاشرت کنید، بهتر است از یک مشاور حرفه ای کمک بگیرید. ممکن است همسرتان نگرانی هایی داشته باشد یا خسته و ناامید شده باشد و از این بابت که نمی داند باقی زندگی اش چطور خواهد بود، مضطرب است. به هر حال این احتمالات را بررسی کنید، شاید فقط به این نتیجه برسید که همسرتان تبدیل به یک پیرمرد غرغرو شده!

بازنشستگی قرار نیست رابطه و زندگی تان را بهم بزند، بلکه صرفا یک تغییر است و هر تغییری با استرس همراه است. بین خودتان راه های ممکن برای حفظ آرامش و ارتباط بهتر و ضمناً حفظ فضای شخصی تان را پیدا کنید تا از این مرحله از زندگی تان لذت ببرید.

منابع: verywellmind ،gransnet

tour-france.ir: تور فرانسه ارزان | تور فرانسه قیمت، تور پاریس، تور پاییز را همراه ما تجربه کنید.

tour-canada.ir: برای دیدار از شگفتی های کشور زیبای کانادا و دریافت ویزای مولتی 5 ساله کانادا با ما همراه باشید.