اعتراض به عدم توجه به محوطه های باستانی و نفیس ری - راه ساری

اعتراض به نادیده گرفته شدن ری

این اعتراض را احمد ابوحمزه، ری شناس و مدرس دانشگاه نسبت به بی توجهی هایی که درباره ری باستان اتفاق افتاده مطرح می نماید. او در طول این سالها بطور دائم درخواستهایی برای ایجاد مرکز ری شناسی، کتابخانه تخصصی با این موضوع، انجمن ری شناسی و خانه ری داشته تا شاید بتوان بخشی از تاریخ ری باستان را زنده کرد، اما به نظر می رسد تا کنون توجهی به این پیشنهادهاست.

این پژوهشگر ری باستان می گوید: شهر ری از نظر تاریخی قدمت زیادی دارد و تاثیراتِ زیادی در تاریخ معاصر امروز حتی در حد تمدن جهانی گذاشته است، از سوی دیگر اساتید شناسای فرهنگ و تمدن، معتقدند ری تمدنی بسیار بیشتر از تهران دارد، اما مساله این است که تهران به این میزان به ری اهمیت نمی دهد.

او با بیان اینکه در 30 سال گذشته تهران همه هویت ری را خورده، ادامه می دهد: هویت به جای مانده از تهران در نهایت به 100 سال قبل یعنی دوره قاجار برمی گردد، در حالیکه در ری دست کم از دوره صفویه آثاری به جای مانده است، مانند چند خانه تاریخی که حتی نمونه آنها در تهران نیست.

او با اشاره به بازسازی خانه های تاریخی در تهران مانند خانه مدرس، خانه سیمین و جلال، خانه مینایی که به نام موزه خیابان ولیعصر یا خانه اتحادیه که به نام خانه تهران بازسازی و ساماندهی شده اند، بیان می نماید: بحث این نیست که برای فرهنگ تهران کار نگردد، بلکه برترین کار هم در حال اجرا است. معتقدم باید مشابه همان کاری که برای حدود 100 خانه تاریخی در تهران برنامه ریزی شده است، برای ری هم انجام گردد، ری به خانه ای به نام خانه ری احتیاج دارد، خانه ای که بتوان در آن درباره ری پژوهش کرد.

وی بعلاوه به لزوم انجام اقدامات دیگری برای معرفی و بروز کردن ری باستان تاکید می نماید: ایجاد یک کتابخانه تخصصی در ارتباط با تاریخ ری، ایجاد یک مرکز ری شناسی و انتخاب روزی به نام ری در طول سال هر کدام می توانند در این زمینه یاری زیادی باشند.

این مدرس دانشگاه ایجاد انجمن ری شناسی را هم اقدام دیگری می داند که می تواند در شناساندن و معرفی ری باستان و بعلاوه جلوگیری از تخریب آثار تاریخی این شهر باستانی موثر باشد.

شروع حفاری های محوطه 9 هزار ساله ری

ابوحمزه با اشاره به پیشنهاداتی که برای انتخاب یک روز برای ری در تقویم رسمی کشور مطرح شده می گوید: بعضی افراد تاریخ های قمری را پیشنهاد داده اند، اما چیزی که هر سال بتوان به صورت ثابت برای آن برنامه ریزی کرد، باید معین باشد.

این پژوهشگر زمان شروع حفاری تپه چشمه علی را که تمدن ری را به حدود 9 هزار سال قبل رسانده، زمان مناسبی برای معرفی روز ری می داند و ادامه می دهد: بعضی تاریخ ورود حضرت عبدالعظیم به ری را برای نامگذاری روز ری مناسب می دانند، در حالیکه از یک سو تاریخ آن دوره را دقیق نداریم و از سوی دیگر اگر آن را معین کنیم پس با تاریخ قبل از آن در ری باستان مانند دوره های تاریخی مختلف مادها و هخامنشی ها چه کنیم؟ این در حالی است که اکنون جایی قدیمی تر از حفاری در محوطه چشمه علی در تهران و نزدیک به ری باستان نداریم، محوطه ای که چشمه آن دست کم سه میلیون سال است از دل زمین می جوشد.

بعضی تهرانی ها فکر می نمایند ری مرکز خلافکارهاست

ابوحمزه با اشاره به شناخت کمی که بخش زیادی از مردم تهران نسبت به ری دارند، می گوید: براساس نظرسنجی های صورت گرفته اکنون کمتر کسی در منطقه یک تهران ری را میشناسد، آنها بیشتر این منطقه را مخصوص خلاف کارها می دانند، در حالی که قدمت، تمدن و تاریخ آنها هم به ری برمی گردد، اگر ری و کسانی را که در قبرستانهای تاریخی و باستانی آن دفن شده اند خوب بشناسند، به تاریخ این شهر تاسی می نمایند.

او با تاکید بر وجود خانه های تاریخی زیادی که در گذشته در ری تخریب شده اند یا به علت بی توجهی ها رو به از بین رفتن هستند، خانه حسن صباح در این منطقه از استان تهران را نمونه قابل توجهی دانست که اگر به آن توجه می شد اکنون می توانست مانند یکی از خانه های بازسازی شده در تهران مانند خانه اتحادیه که اکنون به خانه تهران تبدیل شده مورد توجه قرار گیرد و اضافه نمود: با این وجود خوشبختانه هنوز در ری باغ ها و خانه های تاریخی زیادی داریم که می توانیم برای کاربردهای مختلف آنها را تملک نموده و با بازسازی درست، کاربری مناسبی در راستای حفاظت از تاریخ ری به آنها بدهیم.

تنها بنای اشکانی در شمال کشور را می بینید؟

این پژوهشگر ری باستان به وجود بناهای تاریخی و باستانی مختلف در ری باستان اشاره می نماید و می افزاید: نمونه بخش زیادی از این آثار شاید دیگر در تهران وجود نداشته باشد مانند دژ رشکان که تنها بنای متعلق به دوره اشکانی در شمال کشور است، بنایی که نمونه آن معبد آناهیتا در استان کرمانشاه و کوه خواجه در جنوب یعنی سیستان و بلوچستان قرار گرفته است و دیگر آثار به جای مانده از آن دوره اکنون در خارج از کشور هستند؛ مانند طاق کسری در عراق.

او با اشاره به اینکه اکنون تعداد بناهای به جای مانده از دوره اشکانی در داخل ایران بسیار کم هستند، ادامه می دهد: سلسله اشکانی در حدود 2100 سال قبل تا این انداره به تهران امروز نزدیک بوده، اما مساله این است که چند نفر تهرانی اکنون از آن تاریخ و وقایع و آثار به جای مانده از آن دوره اطلاع دارند؟

او تنها کار مناسب برای حفاظت از دژ رشکان در سالهای گذشته را کوشش خود برای صحبت با میراث فرهنگی در اوایل دهه 80 بیان می نماید و می افزاید: پیروز شدیم توجه میراث فرهنگی را به این محوطه تاریخی جلب کنیم و خاتمه آقای پازوکی که در آن موقع مدیریت میراث فرهنگی استان تهران را به عهده داشت، در سال 1384 مجوز کاوش در این محوطه را صادر کرد و بالاخره کارها شروع شد. در آن موقع مرحوم کریمان تاکید داشت که زیر این تپه می تواند محوطه ای منحصر بفرد باشد که خوشبختانه با شروع حفاری ها آثار و سازه های تاریخی در سه طبقه بیرون آمدند که همه آثار آن به موزه ها منتقل شدند.

ابوحمزه با اشاره به این که اگر به این دژ باعظمت و تاریخی حتی به میزان پارک نهج البلاغه در تهران توجه می شد و برای آن هزینه می کردند، اکنون به اسم یکی از برترین نقاط گردشگری جهان مورد توجه قرار می گرفت، می گوید: معتقدم شهر ری خود به میزان یک استان آثار تاریخی دارد، نمی دانم چرا این دوستان این منطقه را نمی بینند؟

وی از سوی دیگر به شرایط تپه میل در این منطقه اشاره می نماید و می گوید: چندین سال است این محوطه تاریخی را به همین شکل می بینیم، علاوه بر اینکه فقط یک سقف روی آن نصب نموده بودند که آن هم در اثر باد و باران های چند سال قبل کنده شد و در ادامه یک راه پله ایجاد کردند، قدری محیط سازی شد و جایگاهی هر چند کوچک برای آن ایجاد شد، اما مساله این است که به خود این محوطه تاریخی چقدر اهمیت داده شده است؟

تا کنون چقدر برای ری هزینه نموده اید؟

او با اشاره هزینه های میلیاردی که برای ایجاد یک خانه فرهنگ در تهران می گردد، می گوید: مگر ری هم متعلق به تهران نیست؟ چطور می گردد که برای یک خانه قدیمی در تهران تا این میزان هزینه می گردد اما چند ده خانه قدیمی در ری از بین می رود؟ توجهی به آتشکده میل و دژ رشکان و دیگر بناهای تاریخی و نفیس ری باستان نمی گردد و عظمت و قدمت و شان آنها نادیده گرفته می گردد، اصلا تا کنون کدام هزینه برای ری یا چشمه علی پرداخت شده است؟

این پژوهشگر پیرامون اعتراض به عدم توجه به محوطه های باستانی و نفیس ری تاکید می نماید: فرهنگ ری را ما باید تغییر دهیم، در حالیکه هنوز این منطقه را به شرایط چند ده سال قبل نسبت می دهند و می گویند مراقب باشید آنجا مواد می فروشند، این در حالی است که این سوال به طور دائم مطرح می گردد تا کنون مدیریت شهری چه کاری انجام داده که فرهنگی به جز این حرفها در فکر و باور مردم شکل بگیرد؟ بعد از گذشت 20 سال از شروع اجرایی شدن طرح ایجاد فرهنگسرای رازی و تکمیل ساخت آن در طول چند ماه گذشته، همچنان به همان شرایط به جای مانده و نه تنها هیچ چیزی افتتاح نشده، بلکه بعضی می گویند هنوز چند میلیارد دیگر باید برای این فرهنگسرا هزینه کرد.

ابوحمزه با اشاره به اینکه ری باستان در پیشینه خود بزرگترین و باشکوه ترین کتابخانه ها را در اختیار داشته، می گوید: همه این اتفاقات در شرایطی رخ می دهند که اگر فقط هزینه ای برای جمع آوری اسناد و کتابهای تخصصی متعلق به ری از گذشته تا امروز انجام گردد، باز هم می توان یک کتابخانه تخصصی مخصوص این منطقه باستانی ایجاد کرد.