آخرین برآورد ها از آثار آزادسازی سهام عدالت بر بورس تهران - راه ساری

به گزارش خبرنگاران در این روز بار دیگر اختلالات بی خاتمه هسته اصلی معاملات بورس، فعالان این بازار را درگیر خود کرد و سبب شد تا معاملات بورس تهران با تاخیر شروع گردد. در این میان اما اخبار منتشره درخصوص شروع ثبت نام برای فروش سهام عدالت نیز به سنگین شدن صفوف فروش انجامید.

فرآیندی که ابهامات و نگرانی های ناشی از آن سبب واکنش هیجانی بورس بازان شده و سایه ای سنگین بر معاملات سهام افکنده است. با این حال بررسی های دنیای اقتصاد نشان می دهد حتی در صورت تحقق بدبینانه ترین سناریو یعنی فروش حدبیشتری از سوی دارندگان سهام عدالت، باز هم رقم این عرضه ها نسبت به حجم و ارزش معاملات چند ماه اخیر بازار سهام، چندان بالا و شوک دهنده نیست.

هسته ناکارآمد، مدیران منفعل

معاملات روز شنبه بورس تهران با تاخیر 5/ 1 ساعته شروع شد. تاخیری که دلیل اصلی آن ضعف همیشگی هسته معاملات بورس تهران این بار اما کمی وخیم تر از گذشته بود. از این رو درحالی فرابورس در همان ساعت همیشگی (5/ 9 صبح) شروع به کار کرد که در این روز باز هم شاهد بی توجهی سیاست گذاران بورسی بودیم. جایی که مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران تنها به بیان واقعیتی پرداخت که همه فعالان بورسی به آن واقف بودند. از این رو روح الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران آن هم پس از انتشار پیام ناظر درخصوص زمان شروع انجام معاملات، در گفت وگو با سنا اظهار کرد: سیستم معاملات بورس تهران با مشکل روبه رو شده اما سامانه معاملاتی فرابورس طبق روال عادی به فعالیت ادامه می دهد. همچنین علی صحرایی مدیرعامل بورس تهران نیز ضمن اشاره به اینکه تیم فنی درحال بررسی و حل مشکل توقف معاملات در بورس تهران است، گفت: سامانه در گروه عرضه های اولیه با مسائل فنی روبه رو شده و منتظر هستیم تیم کارشناسی مشکل را رفع کند.

از این رو به نظر می رسد با توجه به افزایش تعداد فعالان بورسی در یک سال اخیر و بالا رفتن حجم سفارش های ارسالی روزانه روی سامانه معاملات، در روزهای آینده نیز باید مجددا شاهد اختلال در هسته مرکزی معاملات باشیم. معضلی که راه حل برای رفع آن اندیشیده نشده و به همراه همیشگی معامله گران تبدیل شده است.

واهمه بورس بازان از آزادسازی سهام عدالت

یکی از موضوعاتی که طی روزهای اخیر سبب تشدید فشار فروش به ویژه در میان سهام گروه های بزرگ بازار که دولت بیشترین سهم در آنها را دارد، شده است، خبر شروع ثبت نام برای فروش سهام عدالت از 6 خرداد بود. پنج شنبه هفته گذشته بود که وزارت اقتصاد در اطلاعیه ای اعلام نمود کلیه دارندگان سهام عدالت که قصد فروش قسمتی از سهام خود را دارند، می توانند از روز سه شنبه مورخ 6 خرداد99 به شعب بانک هایی که قبلا در آن دارای حساب بانکی بوده و شماره شبای آن حساب را به سازمان خصوصی سازی معرفی کرده اند، مراجعه و با تکمیل فرم های مربوطه نسبت به تکمیل سفارش فروش 30 درصد از سهام عدالت خود و تعهدنامه مربوطه، اقدام کنند. این اطلاعیه سبب شد تا معاملات روز شنبه بورس تهران فروشندگان دست به ماشه را وارد میدان کند که نتیجه آن سنگین شدن صف های فروش و افت حدود 27هزار واحدی نماگر اصلی این بازار بود. این شرایط در شرایطی ایجاد شد که یک محاسبه سرانگشتی نشان می دهد حتی در صورتی که بیشتر دارندگان سهام عدالت که روش آزادسازی مستقیم را انتخاب کرده اند نیز فروشنده باشند، برای بازار کنونی که با ارزش معاملات روزانه افزون بر 10هزار میلیارد تومان همراه است، نگران کننده نخواهد بود.

چند میلیون فروشنده خواهند بود؟

براساس آخرین صحبت های حسین فهیمی؛ سخنگوی ستاد راهبری آزادسازی سهام عدالت تا خاتمه هفته گذشته، حدود 10 میلیون نفر روش مستقیم آزادسازی سهام عدالت را انتخاب کرده اند. همچنین براساس آمار موجود از 49میلیون نفر مشمول سهام عدالت، 35 میلیون نفر ارزش سهام 480 تا 530 هزار تومان و بقیه سهام یک میلیون تومانی دارند. در این میان هنوز اطلاعات دقیقی درخصوص ارزش روز سهام مذکور در دسترس نیست اما براساس سخنان سخنگوی ستاد راهبری آزادسازی سهام عدالت و البته رئیس سازمان بورس ارزش روز دارایی سهامداران عدالت چیزی در حدود 10 برابر افزایش داشته است. از این رو می توان به طور تقریبی ارزش روز سبد بورسی سهام عدالت هر نفر را حدود 10 میلیون تومان پنداشت. در عین حال اغلب افرادی که سهام عدالت یک میلیون تومانی را در اختیار دارند، جزو دهک های پایین جامعه همچون مددجویان بهزیستی و کمیته امداد هستند که به احتمال زیاد در مرحله آزادسازی نیز روش غیرمستقیم را انتخاب خواهند کرد. در هر صورت می توان اذعان کرد به طور میانگین ارزش روز سهام متقاضیان آزادسازی مستقیم سهام عدالت حدود 76 هزار و 500 میلیارد تومان است که در حال حاضر تنها 30 درصد از این رقم قابل فروش است. یعنی در بدترین حالت بازار سهام با یک عرضه کمتر از 23 هزار میلیارد تومانی روبرو خواهد بود. با نگاهی به ارزش دادوستدهای روزانه بورس تهران متوجه می شویم که این رقم چندان بزرگ محسوب نمی گردد. براساس بررسی های دنیای اقتصاد از ابتدای سال جاری تا به امروز تنها در بورس تهران به طور متوسط روزانه حدود 10هزار میلیارد تومان سهم ردوبدل می گردد و در بعضی روزها در مجموع بازار سهام (بورس، فرابورس و بازار پایه) ارزش معاملات خرد روزانه از 25 هزار میلیارد تومان عبور کرده است. از این رو در صورت تحقق بدبینانه ترین سناریو درخصوص فروشندگان سهام عدالت (عرضه 23 هزار میلیارد تومانی) که البته از احتمال پایینی نیز برخوردار است، نگرانی چندانی وجود ندارد و به راحتی در دل بازار هضم خواهد شد. با این حال عدم شناخت از بازار سهام به ویژه در میان تازه واردها سبب تشدید هیجانات منفی و سنگین شدن صف های فروش شده است.

بی عدالتی به جای تدبیر

همزمان با اختلال هسته معاملات بورس تهران و هیجانات غیرمنطقی ناشی از شروع ثبت نام برای فروش سهام عدالت، همچنان معاملات بازار سهام در چند شیفت پیگیری می گردد. موضوعی که چندین بار در گزارش های دنیای اقتصاد مورد انتقاد قرار گرفته است. فرآیندی که طبق آن معامله نمادهای خاص از عرضه اولیه ها گرفته و تا دو غول خودرویی که در هفته های اخیر بعد از ثبت افزایش سرمایه به گردونه معاملات بازگشتند، خارج از ساعت رسمی معاملات و به دور از هیجان دیگر نمادها مورد دادوستد قرار می گیرند و از این رو حتی در روزهای منفی بازار نیز در سقف قیمتی دادوستد می َشوند. علت اصلی این به اصطلاح تدبیر مقام سیاست گذار اما مجددا به ضعف هسته معاملات و جلوگیری از بروز اختلال در آن بازمی گردد. شرایطی که ضمن رعایت نکردن شرایط یکسان (عدالت) برای نمادهای معاملاتی، نقدشوندگی را که مهم ترین مزیت بورس به شمار می رود کاهش داده است.

روز شنبه همزمان با اصلاح 7/ 2 درصدی شاخص سهام، شاهد افزایش خرید های حمایت گونه فعالان حقوقی بازار بودیم. از این رو طی معاملات روز شنبه، برای پنجمین روز در سال جدید، شاهد تغییر مالکیت سهام در راستا حقیقی به حقوقی بودیم. به این ترتیب در این روز 581 میلیون و 400 هزار سهم به ارزش تقریبی 419 میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی ها به پرتفوی معامله گران عمده بازار افزوده شد. در این میان هدف اصلی این دسته از معامله گران در روزهای منفی (افت کمتر شاخص کل) سبب شد تا سهام گروه های بزرگ کالایی که نقشی حدود 60 درصدی از کل ارزش بازار بورس تهران را در اختیار دارند، در اولویت اصلی سهامداران حقوقی قرار گیرند. در این راستا روز شنبه، بیشترین خالص خرید حقوقی در سهام زیرمجموعه گروه فرآورده های نفتی به میزان 150 میلیارد تومان ثبت شد. پس از آن فلزی ها شاهد جابه جایی 144 میلیارد و 300 میلیون تومانی در راستا حقیقی به حقوقی بودند. پتروشیمی ها نیز در این روز با خالص خرید 121 میلیارد و 500 میلیون تومانی از سوی معامله گران عمده بازار روبرو شدند. بانکی ها دیگر گروهی بودند که با سهم 7/ 7 درصدی از ارزش کل بازار و سهم 13درصدی از پرتفوی سهام عدالت، روز شنبه در معرض فروش حقیقی ها قرار گرفتند و خالص تغییر مالکیت حدود 80 میلیارد تومانی در راستا حقیقی به حقوقی را تجربه کردند.

در مقابل اما دو گروه سرمایه گذاری و خودرو در اولویت خرید بورس بازان خرد قرار گرفتند. به این ترتیب در مجموع دو گروه مذکور شاهد انتقال 120 میلیارد تومانی در راستا حقوقی به حقیقی بودیم.

در میان شرکت های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی در اولویت خرید معامله گران عمده قرار گرفت. روز شنبه 78 میلیون و 350 هزار سهم شستا به ارزش 113 میلیارد و 100 میلیون تومان در سمت حقیقی به حقوقی جابه جا شد. فولاد نیز دیروز مورد توجه بازیگران حقوقی بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز شنبه بیش از 82 میلیون و 200 هزار سهم به ارزش 72 میلیارد و 500 میلیون تومان از سبد سهام معامله گران خرد به پرتفوی حقوقی ها افزوده شد. خبهمن نیز در این روز با خالص خرید حدود 58 میلیارد و 850 میلیون تومانی به سمت حقوقی ها همراه شد. در آن سوی بازار بانک ملت برخلاف دیگر هم گروهی هایش با خالص خرید حقیقی همراه شد. از این رو روز شنبه شاهد انتقال 84 میلیون و 250 هزار سهم وبملت به ارزش 141 میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی ها به سبد سهام معامله گران خرد بازار بودیم. سهام شرکت نیرو محرکه نیز در این روز با جابه جایی حدود 79 میلیارد تومانی در راستا حقوقی به حقیقی همراه شد.

تور کیش: سفری هیجان انگیز به مروارید خلیج فارس

مجله سایه: گلچینی از بهترین های وب