روستا-شهر همدان کلانشهر می گردد؟ - راه ساری

به گزارش خبرنگاران، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران شاخص های کلانشهرها را این گونه تعریف نموده است؛ مجموعه شهری که شهر مرکزی آن بین 200 تا 500 هزار نفر جمعیت داشته باشد، به عنوان مجموعه شهرهای میانی قلمداد می گردد، شهر مرکزی بین 500 تا یک میلیون نفر جمعیت داشته، جزء مجموعه شهری بزرگ محاسبه می گردد و شهر مرکزی از یک میلیون نفر جمعیت بیشتر داشته باشد، منطقه کلانشهری نامیده می گردد.

بنابراین با توجه به اینکه در ایران شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت دارای چالشها، احتیاجها و خواسته های مشترک از جمله قطارشهری، تراموا، مونوریل، حمل ونقل عمومی سربع درون شهری برای سفرهای درون شهری (اتوبوس، تاکسی گروهی ون، تاکسی)، پارکینگهای لازمه، مدیریت یکپارچه و یا مدیریت واحد شهری هستند و در قوانین و مقررات این شهرها کلانشهر نامیده شده اند.

در ایران هم اکنون 15 کلانشهر رسمی و غیررسمی است که شامل شهرهای تهران، مشهد، تبریز، اصفهان، کرج، شیراز، اهواز، اراک، رشت، کرمانشاه، ارومیه، رشت، زاهدان، کرمان و همدان می گردد.

اما غیررسمی بودن کلانشهر همدان مسئولان را به تکاپو انداخته تا با الحاق روستاها به شهر، جمعیت را به بالای یک میلیون نفر برسانند و از این طریق به کلانشهر شدن شهر رسمیت ببخشند به طوریکه می توان گفت روستا- شهر شدن همدان نه تنها قرار است نامی رسمی برای همدان به ارمغان آورد که توسعه شهری را هم به دنبال داشته باشد.

یکی از تأثیرهای شهرگرایی شتابان بر ساختار فضایی و جمعیتی کشور، رشد فزاینده شهرها و تبدیل مراکز روستایی به نقاط متصل یا منفصل شهری است که سبب برهم­ خوردن تعادل توزیع فضایی جمعیت می­ گردد.

به عقیده پژوهشگران با توجه به ناهمخوانی عوامل متعدد مانند اجتماعی، مالی، کالبدی، مدیریتی و ... در نقاط شهری و روستایی، الحاق نقاط روستایی به محدوده شهرها، به ایجاد مشکل­ های عدیده منجر خواهد شد. یکی از مهم­ترین عوامل ایجاد تعارض، نبود رویکرد یکسان مدیریتی در نقاط شهری و روستایی است که بر سایر عوامل نیز تأثیرگذار است.

براساس پژوهش های انجام شده آثار منفی الحاق بسیار بیشتر از آثار مثبت آن است به طوریکه بروز سکونت گاه های غیررسمی و رشد حاشیه نشینی، نابودی اراضی و منابع تجدیدناپذیر، کاهش فضاهای سبز، معضلات زیست محیطی، افزایش ساخت وساز غیراصولی، ازهم گسیختگی اکوسیستم و فقدان زیرساخت های موجود برای ارائه خدمات شهری، تزلزل بنیان های اقتصاد روستایی، کاهش میزان فراوری و حرکت به سوی مصرف گرایی، افزایش هزینه های زندگی، فقدان مهارت و تخصص و ایجاد شرایط برای اقتصاد غیررسمی و مشاغل کاذب، مصرف گرایی و کاهش انگیزه در راستای فعالیت های فراوریی، تعارضات فرهنگی و اجتماعی و افزایش آسیب های اجتماعی، برهم خوردن بافت و شبکه های اجتماعی محلی روستایی و کاهش مشارکت اجتماعی را می توان از آثار منفی الحاق روستاها به شهر نام برد.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر همدان آبان 97 بود که در صحن علنی شورا کلانشهر شدن و توسعه شهر همدان را در گروه الحاق دو شهر و 6 روستا به آن خواند.

الحاق 3 روستا به همدان

مدیرکل راه و شهرسازی استان همدان با بیان اینکه 3 روستای قاسم آباد، علی آباد و حسن آباد قبل از طرح جامع همدان الحاق شده است، گفت: در طرح جامع شهر همدان مشاور پیشنهاد الحاق 2 روستای دیگر را داده و البته هنوز معین نیست که این کار انجام گردد.

حسن ربانی ارشد در گفت وگو با خبرنگاران، اظهار کرد: پیشنهاد شده دو روستای شورین و گراچقا نیز به شهر همدان الحاق گردد که هنوز در مرحله کارشناسی است.

وی با بیان اینکه فعلا چیزی درباره الحاق دو روستا قطعی نیست، توضیح داد: مشاور به دلایل فنی شهرسازی این پیشنهاد را داده است و باید در جلسات کارشناسی بتواند اعضا را قانع کند.

ربانی ارشد با اشاره به اینکه الحاق روستاها به شهر کاری کاملا فنی و تخصصی است، اضافه کرد: ممکن است دلایل مشاور قابل قبول نبوده و این پیشنهاد مصوب نگردد.

وی با بیان اینکه تا تصویب نهایی طرح باید شهرداری با ضوابط طرح هادی رفتار کند، گفت: در روستاهایی که به شهر همدان الحاق شدند شهرداری تا تصویب نهایی طرح باید با ضوابط طرح هادی رفتار کند.

ساخت و سازهای غیرمجاز در روستاهای الحاق شده

رئیس شورای اسلامی شهر همدان نیز با بیان اینکه شورای شهر نظرات فنی خود را درباره الحاق روستاها به شهر همدان اعلام نموده بود، گفت: به تشخیص مقامات الحاق 3 روستای علی آباد، قاسم آباد و حسن آباد به شهر همدان انجام شد اما باید جلسات مجددی برای نهایی شدن الحاق تشکیل گردد.

کامران گردان در گفت وگو با خبرنگاران، اظهار کرد: در حال حاضر مردم این روستاها نه دهیاری دارند و نه شهرداری بنابراین باید جلساتی تشکیل گردد تا مسائل مردم این مناطق حل گردد.

وی با اشاره به رونق ساخت و سازهای غیرمجاز در روستاهای الحاقی به شهر همدان، تأکید کرد: با توجه به الحاق روستاها به شهر به شدت در روستاهای الحاق شده خرید و فروش زمین و ساخت و ساز غیرمجاز در حال اجرا است و نمی توانیم کاری کنیم.

گردان توضیح داد: بعضی افراد با الحاق روستاها و افزایش ارزش اضافه کرده زمین به دنبال منافع خود و خرید و فروش زمین و ساخت و سازهای غیرمجاز هستند که باید برای جلوگیری از این روند توان گذاشته گردد البته شهرداری با توانی که دارد در نقاط دیگر شهری نتوانسته با بعضی ساخت و سازهای غیرمجاز به خوبی برخورد کند و حال با اضافه شدن این مناطق به شهر احتیاج به توان بیشتری دارد.

وی با تأکید بر حل مسائل مردم روستاهای الحاق شده به شهر همدان، اظهار کرد: برای الحاق روستاها به شهر باید آمادگی های لازم انجام گیرد و از بودجه های ملی و استانی برای توسعه روستاها به منظور الحاق به شهر استفاده گردد.

رئیس شورای شهر همدان در صحن علنی شورا نیز با بیان اینکه با الحاق روستاها به شهر، شهرداری بلاتکلیف است، اضافه کرد: به دلیل اینکه ممیزی املاک انجام نشده شهرداری بلاتکلیف مانده است و البته شورای شهر در این خصوص مبراست .

الحاق 3 روستا به شهر همدان عقلایی بوده است

مدیرگروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان نیز در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه الحاق 3 روستا به شهر همدان عقلایی بوده است، اظهار کرد: الحاق روستاها به شهرها در راستای توسعه شهری غالباً امری بدیهی است.

دکتر محمد رحمانی درباره الحاق روستاهای علی آباد، حسن آباد و قاسم آباد به شهر همدان گفت: الحاق روستاها به شهرها به دو صورت متصل و منفصل انجام می پذیرد اما شکلی که در همدان دیده شده، دو جنبه دارد به طوریکه بعضی از روستاها به صورت کاملا تصرفی و اجباری به شهر الحاق شده اند.

وی اضافه کرد: به طور مثال حصار امام در گذشته به علت مجاورت با شهر همدان و توسعه شهر در داخل محدوده شهری قرار گرفته و به مرور جزئی از شهر شده است.

رحمانی توضیح داد: مناطق روستایی که به شهر پیوسته اند در حوزه اجتماعی، سیاسی و انتخابات بیشترین تأثیر را دارند و به نظرم این بار تصمیم این است که قبل از اینکه این مناطق به شهر تحمیل شوند به شهر الحاق شوند.

وی با بیان اینکه الحاق روستاها به شهر همدان فرار به جلو است، اظهار داشت: در حال حاضر نیز این روستاها از شهرداری خدمات دریافت می نمایند اما با الحاق به شهر موظف می شوند حداقل عوارض های شهری را بپردازند و نظارت حداقلی بر روی آنها صورت می گیرد.

عضو هیئت علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد همدان ادامه داد: در مجموع در شرایط فعلی به ضرورت فواید الحاق این روستاها به شهر همدان از مضرات آن بیشتر است.

وی با تأکید بر اینکه نظر بنده درباره الحاق روستاها به شهر همدان مثبت است، توضیح داد: با الحاق این روستاها به شهر شهرداری می تواند بر امور ساخت و ساز و تفکیک زمین و جمع آوری زباله و سایر خدمات شهری نظارت داشته باشد.

گزارش از: بنت الهدا نوری، خبرنگار خبرنگاران، منطقه همدان