مکرون چه مسئله ای با ناتو دارد؟

به گزارش راه ساری، امانوئل مکرون، ناتو را دچار مرگ مغزی می داند. سخنان رئیس جمهور جوان فرانسه در گفت و گو با اکونومیست یک بار دیگر پرده از درگیری ها با آمریکا برداشت.

مهسا مژدهی: این اولین بار نیست که مکرون به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی می پرد. او درست یک سال قبل هم در سخنانی تند و تیز ناتو را هدف قرار گرفته و بعد از ایجاد یک ارتش اروپائی حرف زده و ترامپ را هم به شدت عصبانی نموده بود. اما این بار طرف مقابل (دبیرکل ناتو) به او تذکر داد که از ایجاد تنش خودداری کند و مرکل هم با مکرون در موضع گیری علیه ناتو همراه نشد. با این حال حرف های رئیس جمهور فرانسه در نوع خودش بازتاب گسترده ای داشت.

مرکل سال قبل وقتی که مکرون از ارتش اروپائی دم زد، به پشتیبانی از او پرداخت. اما این بار مانند دفعه قبل پشت ایده های مکرون در نیامد و بلافاصله به سخنان او در خصوص ناتو واکنش منفی نشان داد و از آن سوی این درگیری لفظی هم دبیرکل ناتو به رئیس جمهور 41 ساله فرانسه تذکر داد که از ایجاد تنش خودداری کند.

مشکل فرانسه با ناتو چیست؟

مکرون یک تنه در میان کشورهای متحد آمریکا بار اظهارنظر در خصوص ناتو را بر دوش گرفته است. لپ کلام او این است که نمی توان به آمریکا برای دفاع از مرزهای اروپا وابسته بود. منشا این حرف ها را باید در خشم ترامپ از پرداخت پول به ناتو پیدا کرد. رئیس جمهور آمریکا هیچ بدش نمی آید که دست از پرداخت پول بابت حفاظت از اروپا بردارد یا حداقل سهم پرداختی ایالات متحده را کاهش دهد. او در زمستان گذشته قبل از آنکه در نشست سازمان پیمان آتلانتیک شمالی شرکت کند، گفته بود که اتحادیه اروپا از آمریکا سوء استفاده میکند و بودجه ای که ایالات متحده به ناتو پرداخت می نماید بیشتر به اتحادیه اروپا یاری می نماید تا آمریکا. همین موضوع باعث شد که دونالد تاسک رئیس شورای اروپا به ترامپ هشدار دهد که قدر متحدانش را بداند چرا که متحدان زیادی در دنیا برای او نمانده است.

شعار ترامپ، اول امریکاست . او بیش از هرچیزی احتیاج به حمایت داخلی دارد و این رویکرد هم باعث شده تا به راحتی بتواند قید پیمان هایی که عمر زیادی هم دارند را بابت مورد توجه قرار دریافت از سوی افکار عمومی راستگرایان کشورش، بزند. با این حال این رویکرد مناسب با سیاست خارجی هشتاد سال اخیر در آمریکا نیست و به نظر بسیاری از ناظران نمی تواند رویکرد همیشگی این کشور باشد.

از سوی دیگر ناتو بدون حضور آمریکا نمی تواند به شکل فعلی به کار خود ادامه دهد. این همان چیزی است که حداقل در ظاهر مکرون را ترسانده است. رئیس جمهور فرانسه این پیمان را رو به احتضار می داند و یک پیشنهاد دیگر برای دفاع از اروپا دارد. پیشنهادی که یکبار مرکل از آن استقبال کرد و ترامپ به تندی با آن برخورد کرد. هزینه های دفاعی فرانسه هم مانند کشورهای دیگر اروپائی افزایش یافته و اخیرا با رونمایی از نیروی نظامی ارتش فضایی فرانسه، این کشور وارد فاز دیگر دفاعی شده و حالا تصمیم دارد که از موضع بالاتری نسبت به گذشته ناتو را مورد انتقاد قرار دهد. موضوع دیگری هم که در این میان مطرح است، بی ثباتی ترامپ در قبال پوتین است. اروپائی ها نگرانی بسیاری از بابت دوستی آمریکا و روسیه دارند و می ترسند که رئیس جمهور آمریکا یک روز راه بیفتد، به روسیه برود و تصمیماتی بگیرد که امنیت مرزهای کشورهای اروپائی را تحت الشعاع قرار دهد. او یک بار بر اثر شوروشوقی که در دیدار با رهبر کره شمالی داشت، رزمایش مشترک با کره جنوبی، رفیق دیرین آمریکائی ها را بی خبر از دیگران لغو نموده و نشانه های شیفتگی به پوتین را هم گاهی از خود نشان می دهد.

چقدر می شود روی شکاف اروپا و آمریکا حساب کرد؟

زمستان سال گذشته دونالد ترامپ در توئیتر خود نوشت:ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو گفت که به خاطر من، ناتو پیروز به جمع آوری پول بیشتر از قبل از اعضایش شده. این در حالیست که اعضای ناتو سال های طولانی از اینکار امتناع می کردند.

این البته ادعای عجیبی بود اما به هر حال کشورهای اروپائی وادار به پرداخت سهم بیشتری شدند. اختلافات میان اروپا و آمریکا اما تنها به این مسائل مالی و دفاعی بر نمی شود. ترامپ اغلب توافقات مهم سال های اخیر را باطل نموده و بدون اینکه به کسی توضیحی دهد، راه خودش را می رود. اما سوال این است که ایا این رویکرد در طولانی مدت جواب خواهد داد؟

واقعیت این است که از دوستی و اتحاد میان اروپا و امریکا بیش از هشتاد سال می گذرد. با سرانجام جنگ دنیای دوم، مسائل مالی و دفاعی این کشورها با یکدیگر گره خوردند و با گذشت زمان و حتی بعد از سقوط شوروی هم این وضعیت ادامه یافت. در دوره هایی که امریکا به دست جمهوری خواستار افتاد، کوشش هایی برای کاهش تعهدات مالی ایالات متحده در قبال شرکای اروپائی انجام گرفت اما هیچ کدام از این کوشش ها در طولانی مدت نتیجه ای در بر نداشت. در هم تنیدگی منافع هر بار مانع از عمیق شدن شکاف ها شد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان همانقدر که ترامپ احتیاج به یک برد در سیاست خارجی خود داشته و برای آن مدام به این کشور و آن کشور سفر می نماید تا عکس یادگاری بگیرد، مکرون هم از این قاعده مستثنی نیست. او در سیاست داخلی خود پیروزیت چندانی به دست نیاورده و نمونه واضح آن تظاهرات جلیقه زردهاست که علیه سیاست های مالی دولت هر شنبه به خیابان ها آمدند. او در سال 2016 گفته بود که تا سال 2020 واحدهای نظامی در اروپا برای ماموریت در نقاط بحرانی شکل خواهد گرفت. سال پیش بحث ارتش اروپائی را پیش کشید و سال جاری هم ناتو را مبتلا به مرگ مغزی دانست و گفت که نمی شود به آمریکا در زمینه دفاع از اروپا وابسته بود. به نظر می آید بخشی از این اظهارنظرها برای ایجاد چهره ای متفاوت از دیگر رهبران اروپائی در نظر فرانسوی ها باشد.او هم احتمالا به خوبی می داند که تشکیل چنین ارتشی به سادگی امکان پذیر نیست و حمایت ناتو از مرزهای اروپا هم با قانونی که در بهمن ماه سال گذشته توسط مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد و دست ترامپ را برای اعمال هر نوع نوآوری درمورد ناتو بست، ادامه خواهد داشت. به نظر می آید حرف های او در گفت و گو با اکونومیست ادامه جدل های لفظی با ترامپ بر سر ناتو بوده و با هدف حفظ چهره متفاوت رئیس جمهور فرانسه در مقابل دیگر رهبران اروپایی باشد.

23 / 310 310