برترین روش آنالیز گرفتگی رگ های قلب: نوار قلب، اکو، اسکن یا آنژیوگرافی؟ - راه ساری

اما عده قابل توجهی از مردم نمی دانند که هر روش چه میزان کارایی و دقت دارد و کی باید انجام گردد و چه محدودیت هایی دارد و در چه کسانی نباید انجام گردد. روش های آنالیز قلبی فراوان هستند. اما در این پست بر آنالیز انسداد یا گرفتگی رگ های قلب تمرکز داریم.

روش های مختلفی برای ارزیابی سلامت قلب و عروق کرونری وجود دارد که شامل نوار قلب (Electrocardiogram - ECG)، اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)، اسکن قلب (Myocardial Perfusion Scan)، سی تی آنژیوگرافی (CT Angiography - CTA) و آنژیوگرافی (Coronary Angiography) است. هرکدام از این روش ها کاربرد خاصی دارند و میزان دقت و توانایی آن ها در شناسایی گرفتگی عروق کرونری فرق دارد. نوار قلب روشی ساده و سریع است که تغییرات الکتریکی قلب را ثبت می نماید. اکوکاردیوگرافی ساختار و عملکرد عضله قلب و دریچه ها را آنالیز می نماید. اسکن قلب میزان خون رسانی به عضله قلب را میزان گیری نموده و مسائل پنهان را شناسایی می نماید. سی تی آنژیوگرافی به عنوان یک روش غیرتهاجمی می تواند محل دقیق گرفتگی عروق کرونری را تعیین کند. آنژیوگرافی استاندارد که دقیق ترین روش محسوب می گردد، به وسیله یک کاتتر (Catheter) مستقیماً عروق را آنالیز می نماید. اما کدام روش برترین است؟ در ادامه، 20 فکت جالب درباره مقایسه این روش ها آنالیز خواهد شد.

1- نوار قلب (ECG) اولین و ساده ترین روش آنالیز گرفتگی عروق کرونری است، اما محدودیت دارد

نوار قلب (ECG - Electrocardiogram) یک روش سریع، ارزان و غیرتهاجمی برای آنالیز فعالیت الکتریکی قلب است که اغلب به عنوان اولین آزمایش در بیماران مشکوک به گرفتگی عروق کرونری استفاده می گردد. این تست می تواند ریتم قلب (Heart Rhythm)، ضربان های نامنظم (Arrhythmia) و نشانه های کاهش خون رسانی به قلب را نشان دهد. با این حال، نوار قلب فقط تغییرات الکتریکی را ثبت می نماید و نمی تواند گرفتگی های خفیف یا میانه عروق کرونری را شناسایی کند. اگر بیمار در زمان انجام تست دچار آنژین صدری (Angina) یا حمله قلبی (Myocardial Infarction) باشد، ECG می تواند نشانه های هشداردهنده ای را نشان دهد. اما در بسیاری از موارد، بیماران با گرفتگی های پنهان عروق کرونری ممکن است نوار قلب کاملاً طبیعی داشته باشند. به همین علت، نوار قلب روش تشخیصی قطعی نیست و برای آنالیز های دقیق تر احتیاج به تست های دیگر وجود دارد.

2- اکوکاردیوگرافی (Echocardiography) عملکرد قلب را آنالیز می نماید، اما گرفتگی عروق را مستقیماً نشان نمی دهد

اکوکاردیوگرافی (ECHO) یکی از مهم ترین روش های ارزیابی ساختار و عملکرد قلب است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر زنده از قلب استفاده می نماید. این روش می تواند میزان حفره های قلب، ضخامت عضله قلب (Myocardium)، عملکرد دریچه ها و میزان قدرت پمپاژ خون (Ejection Fraction) را آنالیز کند. در بیماران با گرفتگی عروق کرونری، اکوکاردیوگرافی می تواند نشان دهد که کدام قسمت های عضله قلب دچار ضعف عملکردی شده است. نوعی از این تست به نام اکوکاردیوگرافی استرس (Stress Echo) انجام می گردد که در آن، عملکرد قلب هنگام ورزش یا بعد از مصرف داروهای تحریک نماینده قلب آنالیز می گردد. اگر قسمتی از عضله قلب در زمان استرس عملکرد ضعیفی داشته باشد، ممکن است نشان دهنده گرفتگی عروق کرونری باشد. اما اکوکاردیوگرافی مستقیماً محل انسداد را نشان نمی دهد و تنها اثرات کاهش خون رسانی را آنالیز می نماید. به همین علت، در بیماران مشکوک به گرفتگی عروق کرونری، معمولاً احتیاج به تست های دقیق تر مانند سی تی آنژیوگرافی یا آنژیوگرافی استاندارد وجود دارد.

3- اسکن قلب (Myocardial Perfusion Scan) میزان خون رسانی به عضله قلب را تعیین می نماید

اسکن قلب (Myocardial Perfusion Imaging - MPI) یک روش تصویربرداری هسته ای است که نشان می دهد آیا عضله قلب به میزان کافی خون دریافت می نماید یا خیر. در این روش، یک ماده رادیواکتیو مانند تالیوم (Thallium) یا تکنسیوم-99m (Technetium-99m) به داخل خون تزریق می گردد و سپس به وسیله اسکنر مخصوص میزان خون رسانی به قسمت های مختلف قلب آنالیز می گردد. اگر قسمتی از عضله قلب به علت گرفتگی عروق کرونری خون کافی دریافت نکند، در اسکن تعیین می گردد. این تست معمولاً در شرایط استراحت و بعد از ورزش انجام می گردد تا تفاوت خون رسانی را در دو شرایط آنالیز کند. اسکن قلب برای تشخیص گرفتگی های شدید عروق کرونری بسیار دقیق است، اما نمی تواند میزان دقیق انسداد یا محل آن را تعیین کند. بعلاوه، انجام این تست هزینه بر است و ممکن است برای همه بیماران مناسب نباشد.

4- سی تی آنژیوگرافی (CT Angiography) یک روش غیرتهاجمی برای تماشا عروق کرونری است

سی تی آنژیوگرافی (CTA - Coronary CT Angiography) یک روش تصویربرداری دقیق است که از اشعه ایکس (X-ray) و تزریق ماده حاجب (Contrast Dye) برای آنالیز گرفتگی عروق کرونری استفاده می نماید. این روش می تواند به طور مستقیم میزان تنگی عروق (Stenosis)، رسوبات کلسیمی (Calcified Plaque) و انسدادهای احتمالی را تعیین کند. CTA یک روش غیرتهاجمی است، به این معنی که احتیاجی به وارد کردن کاتتر به داخل بدن ندارد. دقت بالای این روش در شناسایی گرفتگی های میانه و شدید، آن را به یکی از روش های ارجح برای آنالیز اولیه بیماران مشکوک به گرفتگی عروق کرونری تبدیل نموده است. با این حال، در افرادی که تنگی شدید عروق کرونری دارند، ممکن است احتیاج به تأیید نتایج با آنژیوگرافی استاندارد باشد. بعلاوه، به علت استفاده از اشعه یونیزان (Ionizing Radiation) و ماده حاجب، این روش برای همه بیماران مناسب نیست.

5- آنژیوگرافی استاندارد (Coronary Angiography) دقیق ترین روش برای تشخیص گرفتگی عروق کرونری است

آنژیوگرافی استاندارد (Invasive Coronary Angiography) دقیق ترین روش برای آنالیز گرفتگی عروق کرونری است که به طور مستقیم جریان خون در عروق قلب را نشان می دهد. در این روش، یک کاتتر (Catheter) به وسیله شریان کشاله ران یا دست وارد بدن شده و به عروق کرونری راهنمایی می گردد. سپس، یک ماده حاجب به داخل عروق تزریق شده و با استفاده از فلوروسکوپی (Fluoroscopy) تصاویر زنده از شرایط عروق ثبت می گردد. این روش نه تنها محل دقیق انسداد را تعیین می نماید، بلکه در صورت احتیاج، می توان به صورت هم زمان عمل باز کردن عروق با استنت (Stenting) را نیز انجام داد. با این حال، آنژیوگرافی یک روش تهاجمی است و ممکن است با عوارضی مانند خونریزی یا واکنش های آلرژیک به ماده حاجب همراه باشد. به همین علت، این روش معمولاً برای بیمارانی انجام می گردد که سایر تست ها نشان دهنده گرفتگی های مشکوک یا شدید عروق کرونری هستند.

6- تست ورزش (Exercise Stress Test) می تواند علائم پنهان گرفتگی عروق کرونری را آشکار کند

تست ورزش (Exercise Stress Test) یکی از روش های رایج برای آنالیز عملکرد قلب در هنگام فعالیت است. در این روش، بیمار روی تردمیل یا دوچرخه ثابت قرار گرفته و به تدریج سرعت و شدت فعالیت افزایش می یابد. در طول تست، نوار قلب (ECG)، فشار خون (Blood Pressure) و علائم بیمار آنالیز می گردد. اگر عروق کرونری دچار تنگی باشند، ممکن است در حین ورزش علائم کاهش خون رسانی مانند درد قفسه سینه (Angina) یا تغییرات غیرطبیعی در نوار قلب ظاهر گردد. این تست می تواند یاری کند تا پزشکان متوجه شوند که آیا احتیاج به آزمایش های دقیق تری مانند سی تی آنژیوگرافی (CTA) یا آنژیوگرافی استاندارد وجود دارد یا خیر. با این حال، تست ورزش برای همه بیماران مناسب نیست؛ افرادی که بیماری قلبی شناخته شده دارند یا دچار مسائل حرکتی هستند، ممکن است نتوانند این تست را انجام دهند. بعلاوه، این تست نمی تواند محل دقیق گرفتگی را نشان دهد و بیشتر برای آنالیز تأثیر گرفتگی عروق بر عملکرد کلی قلب استفاده می گردد. به همین علت، اگر نتایج تست ورزش مشکوک باشد، معمولاً تست های تصویربرداری پیشرفته برای تأیید تشخیص انجام می گردد.

7- میزان گیری سطح کلسیم عروق کرونری (Calcium Score) می تواند خطر گرفتگی عروق را پیش بینی کند

میزان گیری امتیاز کلسیم (Coronary Artery Calcium Score - CAC) یک روش غیرتهاجمی برای آنالیز میزان رسوبات کلسیمی در دیواره عروق کرونری است. این تست با استفاده از سی تی اسکن (CT Scan) انجام می گردد و نشان می دهد که آیا بیمار در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری (CAD) واقع شده است یا خیر. رسوبات کلسیمی در عروق معمولاً نشان دهنده مراحل اولیه تصلب شرایین (Atherosclerosis) است که در طول زمان می تواند منجر به تنگی عروق گردد. اگر امتیاز کلسیم بالا باشد، خطر ابتلا به حمله قلبی (Myocardial Infarction) در سال های آینده بیشتر خواهد بود. این تست به ویژه برای افرادی که عوامل خطر مانند کلسترول بالا، دیابت، فشار خون بالا یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند، بسیار مفید است. با این حال، این روش نمی تواند گرفتگی های نرم و غیرکلسیمی را تشخیص دهد و اگرچه میزان خطر را نشان می دهد، اما اطلاعات دقیقی درباره محل انسداد ارائه نمی نماید. به همین علت، در صورت بالا بودن امتیاز کلسیم، آزمایش های دقیق تری مانند سی تی آنژیوگرافی یا اسکن قلب توصیه می گردد.

8- MRI قلب (Cardiac MRI) می تواند بدون احتیاج به اشعه، عملکرد و ساختار قلب را آنالیز کند

تصویربرداری تشدید مغناطیسی قلب (Cardiac MRI) یک روش پیشرفته برای آنالیز عملکرد و ساختار قلب است که بدون استفاده از اشعه ایکس (X-ray) یا ماده رادیواکتیو انجام می گردد. این روش از میدان های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از عضله قلب، دریچه ها و عروق کرونری استفاده می نماید. MRI قلب می تواند میزان آسیب به عضله قلب را پس از یک حمله قلبی تعیین کند و حتی منطقه ها دارای کاهش خون رسانی را نشان دهد. این روش به ویژه در بیمارانی که مشکوک به التهاب عضله قلب (Myocarditis)، بیماری مادرزادی قلبی یا کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy) هستند، مفید است. یکی از مزایای بزرگ MRI قلب این است که بر خلاف سی تی آنژیوگرافی، از اشعه استفاده نمی نماید، بنابراین برای بیماران حساس به تشعشعات یا زنان باردار ایمن تر است. با این حال، MRI قلب برای آنالیز مستقیم گرفتگی عروق کرونری به میزان آنژیوگرافی دقیق نیست و معمولاً به عنوان یک روش مکمل استفاده می گردد.

9- آنژیوگرافی با استفاده از سونوگرافی داخل عروقی (IVUS) دقت تشخیص انسداد را افزایش می دهد

سونوگرافی داخل عروقی (Intravascular Ultrasound - IVUS) یک روش پیشرفته است که در آن یک میکروپروب اولتراسوند (Ultrasound Probe) کوچک به وسیله یک کاتتر وارد عروق کرونری می گردد. این روش به پزشکان اجازه می دهد تا ساختار دقیق دیواره عروق کرونری و میزان انسداد را از داخل آنالیز نمایند. برخلاف آنژیوگرافی استاندارد که فقط تصاویر دوبعدی از داخل عروق را ارائه می دهد، IVUS می تواند به صورت سه بعدی میزان ضخامت پلاک های آترواسکلروتیک (Atherosclerotic Plaque) و قطر واقعی عروق را میزان گیری کند. این روش به ویژه در بیمارانی که دچار گرفتگی های پیچیده یا مشکوک هستند استفاده می گردد تا اطلاعات دقیق تری درباره شدت و نوع انسداد به دست آید. یکی از مهم ترین مزایای IVUS این است که می تواند تشخیص دهد که آیا احتیاج به کارگذاری استنت (Stenting) وجود دارد یا خیر. با این حال، این روش تهاجمی است و مانند آنژیوگرافی استاندارد، احتیاج به ورود کاتتر به عروق دارد. بنابراین، معمولاً در مواردی که تشخیص با روش های غیرتهاجمی ناتعیین است، از IVUS استفاده می گردد.

10- روش FFR (Fractional Flow Reserve) به پزشکان یاری می نماید که تصمیم بگیرند آیا گرفتگی عروق احتیاج به درمان دارد یا نه

FFR یا ذخیره جریان کسری (Fractional Flow Reserve) یک روش پیشرفته برای ارزیابی تأثیر واقعی گرفتگی عروق کرونری بر جریان خون قلب است. در بعضی موارد، ممکن است در آنژیوگرافی تعیین گردد که یک عروق کرونری دچار تنگی است، اما تعیین نیست که آیا این تنگی واقعاً باعث کاهش خون رسانی می گردد یا خیر. FFR با استفاده از یک حسگر فشارسنج کوچک (Pressure Sensor) که داخل کاتتر واقع شده است، میزان کاهش فشار خون در دو طرف انسداد را میزان گیری می نماید. اگر عدد FFR کمتر از 0.8 باشد، نشان دهنده این است که تنگی عروق تأثیر قابل توجهی بر جریان خون دارد و احتمالاً احتیاج به مداخله مانند استنت گذاری (Stent Placement) یا جراحی بای پس (Bypass Surgery) دارد. این روش باعث می گردد که پزشکان از انجام درمان های غیرضروری جلوگیری نمایند و تنها بیمارانی که واقعاً احتیاج به مداخله دارند، تحت عمل قرار گیرند. FFR معمولاً همراه با آنژیوگرافی استاندارد انجام می گردد و یکی از دقیق ترین روش ها برای تصمیم گیری درباره درمان بیماران مبتلا به گرفتگی عروق کرونری است. با این حال، این روش تهاجمی است و برای انجام آن احتیاج به وارد کردن کاتتر به داخل عروق کرونری وجود دارد.

11- آنژیوگرافی با استفاده از OCT (Optical Coherence Tomography) دقت بیشتری نسبت به IVUS دارد

تصویربرداری انسجام نوری (OCT - Optical Coherence Tomography) یکی از پیشرفته ترین روش های تصویربرداری درون عروقی است که از نور لیزر برای گرفتن تصاویر با وضوح بالا از داخل عروق کرونری استفاده می نماید. برخلاف سونوگرافی داخل عروقی (IVUS) که از امواج صوتی استفاده می نماید، OCT تصاویر بسیار دقیق تری از دیواره عروق و میزان انسداد ارائه می دهد. این روش می تواند جزئیات ریز پلاک های آترواسکلروتیک (Atherosclerotic Plaque)، ترک های کوچک در دیواره عروق و حتی تشکیل لخته های خونی (Thrombus) را بهتر از روش های دیگر نشان دهد. به همین علت، OCT معمولاً برای بیمارانی که دچار انسدادهای پیچیده یا مشکوک هستند استفاده می گردد. یکی دیگر از مزایای OCT این است که می تواند به پزشکان یاری کند که محل دقیق قرارگیری استنت را بهینه سازی نمایند و از باز شدن کامل آن اطمینان حاصل نمایند. با این حال، این روش به علت احتیاج به تزریق حجم زیادی از ماده حاجب (Contrast Agent) برای شفاف سازی تصاویر، ممکن است برای بیماران با نارسایی کلیه (Renal Insufficiency) مناسب نباشد. بعلاوه، OCT احتیاجمند تجهیزات پیشرفته تری نسبت به IVUS است و معمولاً هزینه بیشتری دارد.

12- تست PET اسکن قلب (Positron Emission Tomography) یکی از دقیق ترین روش های آنالیز خون رسانی به قلب است

تصویربرداری توموگرافی گسیل پوزیترون (PET - Positron Emission Tomography) یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری برای ارزیابی میزان خون رسانی به عضله قلب است. در این روش، یک ماده رادیواکتیو (Tracer) مانند روبیدیوم-82 (Rubidium-82) یا آمونیاک N-13 (Ammonia N-13) به بیمار تزریق می گردد و سپس یک اسکنر PET، میزان جریان خون به بافت های مختلف قلب را میزان گیری می نماید. یکی از مزایای مهم PET اسکن نسبت به سایر روش های تصویربرداری مانند اسکن هسته ای سنتی، دقت بالاتر و وضوح تصویری بیشتر است. این روش می تواند گرفتگی های کوچک و منطقه ها دارای کاهش خون رسانی را که ممکن است در تست های دیگر نادیده گرفته شوند، شناسایی کند. PET اسکن به ویژه در بیمارانی که دارای دیابت، بیماری چندرگی (Multivessel Disease) یا سابقه جراحی بای پس قلبی (CABG - Coronary Artery Bypass Grafting) هستند، کاربرد دارد. با این حال، PET اسکن معمولاً گران تر از سایر روش های تصویربرداری قلبی است و در همه بیمارستان ها در دسترس نیست. بعلاوه، به علت استفاده از مواد رادیواکتیو، این روش ممکن است برای بعضی بیماران محدودیت داشته باشد.

13- آنژیوگرافی با استفاده از CO2 (Carbon Dioxide Angiography) برای بیماران کلیوی ایمن تر است

آنژیوگرافی با دی اکسید کربن (CO2 Angiography) یکی از روش های تصویربرداری عروق کرونری است که به جای استفاده از ماده حاجب یددار (Iodinated Contrast Agent) از گاز دی اکسید کربن (CO2) استفاده می نماید. این روش برای بیمارانی که دچار نارسایی کلیه (Chronic Kidney Disease - CKD) هستند یا به مواد حاجب حساسیت دارند، بسیار مناسب است. دی اکسید کربن به طور طبیعی در بدن وجود دارد و پس از تزریق، به راحتی به وسیله ریه ها دفع می گردد، در نتیجه خطر آسیب کلیوی را کاهش می دهد. این روش معمولاً برای آنالیز بیماری های عروقی در بیماران دیابتی، بیماران دارای نارسایی کلیه و افراد با حساسیت به ید استفاده می گردد. با این حال، CO2 آنژیوگرافی نسبت به آنژیوگرافی استاندارد، تصاویر با کنتراست کمتری فراوری می نماید، که ممکن است تشخیص دقیق را سخت کند. بعلاوه، این روش برای آنالیز عروق کرونری در بعضی بیماران مناسب نیست، زیرا ممکن است حباب های گازی در سیستم عروقی ایجاد گردد که مسائلی برای بیماران با بیماری های ریوی یا قلبی ایجاد کند. بنابراین، CO2 آنژیوگرافی فقط در شرایط خاص و تحت نظارت دقیق پزشکان انجام می گردد.

14- تست ABI (Ankle-Brachial Index) می تواند نشانه های اولیه گرفتگی عروق را تعیین کند

شاخص مچ پا - بازو (ABI - Ankle-Brachial Index) یک تست ساده و غیرتهاجمی است که برای آنالیز بیماری عروق محیطی (Peripheral Artery Disease - PAD) و تصلب شرایین (Atherosclerosis) در سراسر بدن، از جمله عروق کرونری استفاده می گردد. این تست میزان فشار خون در مچ پا را با فشار خون در بازو مقایسه می نماید و اگر میزان ABI کمتر از 0.9 باشد، نشان دهنده کاهش جریان خون در اندام های تحتانی و احتمال گرفتگی عروق است. در حالی که این تست مستقیماً گرفتگی عروق کرونری را نشان نمی دهد، می تواند به عنوان یک نشانگر اولیه برای افرادی که در معرض خطر بالای بیماری قلبی هستند، مورد استفاده قرار گیرد. ABI معمولاً برای بیماران دیابتی، افراد سیگاری و بیماران دارای فشار خون بالا توصیه می گردد، زیرا این گروه ها در معرض خطر بالای بیماری عروقی هستند. یکی از مزایای این تست، غیرتهاجمی بودن و سادگی انجام آن است، که می تواند به عنوان یک غربالگری اولیه برای شناسایی افرادی که احتیاج به آنالیز های بیشتر دارند، مورد استفاده قرار گیرد.

15- آنژیوگرافی هیبریدی (Hybrid Angiography) ترکیبی از روش های تصویربرداری مختلف برای تشخیص دقیق تر است

آنژیوگرافی هیبریدی (Hybrid Angiography) یک روش ترکیبی است که از چندین تکنیک تصویربرداری مانند آنژیوگرافی استاندارد، سی تی آنژیوگرافی (CTA)، MRI و سونوگرافی داخل عروقی (IVUS) یا OCT برای آنالیز دقیق تر عروق کرونری استفاده می نماید. این روش به پزشکان امکان می دهد که همزمان اطلاعات چندین تکنیک مختلف را تجزیه وتحلیل نمایند تا تصمیمات درمانی دقیق تری بگیرند. برای مثال، CTA می تواند محل انسداد را تعیین کند، IVUS یا OCT می تواند ساختار پلاک های داخل عروق را نشان دهد و آنژیوگرافی استاندارد می تواند در لحظه درمان را انجام دهد. این روش به ویژه برای بیمارانی که دارای بیماری عروقی پیچیده هستند یا احتیاج به مداخلات خاصی مانند استنت گذاری دقیق دارند، استفاده می گردد. بعلاوه، ترکیب روش های تصویربرداری می تواند احتیاج به انجام تست های تهاجمی اضافی را کاهش دهد و میزان دقت در تشخیص را افزایش دهد. با این حال، آنژیوگرافی هیبریدی احتیاجمند تجهیزات پیشرفته، هزینه بالا و تیم پزشکی مجرب است، که باعث می گردد فقط در مراکز درمانی پیشرفته قابل انجام باشد.

16- چرا آنژیوگرافی استاندارد برای همه بیماران اولین گزینه نیست؟

آنژیوگرافی استاندارد (Coronary Angiography) دقیق ترین روش برای آنالیز گرفتگی عروق کرونری است، اما به علت تهاجمی بودن، برای همه بیماران به عنوان اولین تست توصیه نمی گردد. این روش احتیاج به وارد کردن کاتتر (Catheter) به وسیله شریان کشاله ران یا دست به داخل عروق کرونری دارد، که ممکن است منجر به عوارضی مانند خونریزی، واکنش های آلرژیک به ماده حاجب و آسیب به عروق گردد. به همین علت، این روش معمولاً برای بیمارانی انجام می گردد که تست های اولیه مانند نوار قلب، اکوکاردیوگرافی یا سی تی آنژیوگرافی نشان دهنده احتمال بالای گرفتگی عروق باشند. بعلاوه، آنژیوگرافی یک روش پرهزینه است و احتیاج به تجهیزات پیشرفته و یک تیم پزشکی متخصص دارد، که اجرای آن برای همه بیماران ارزان نیست. برای بیماران با علائم خفیف یا میانه، روش های غیرتهاجمی مانند سی تی آنژیوگرافی (CTA) یا اسکن قلب ابتدا انجام می گردد. اما در بیمارانی که علائم شدید دارند یا نتایج تست های اولیه مشکوک است، آنژیوگرافی استاندارد لازم است، زیرا تنها روشی است که همزمان می تواند گرفتگی را تعیین کند و در صورت احتیاج، استنت گذاری انجام دهد.

17- ترکیب روش ها بسته به شرایط بیمار انتخاب می گردد

انتخاب برترین روش آنالیز گرفتگی عروق کرونری (CAD) بستگی به شرایط فردی بیمار، میزان خطر و احتیاج به دقت بالاتر دارد. برای بیماران بدون علائم جدی اما با عوامل خطر (مانند دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا)، تست های اولیه مانند نوار قلب، اکوکاردیوگرافی و اسکن کلسیم (Calcium Score) معمولاً کافی هستند. در بیمارانی که دچار درد قفسه سینه (Angina) در هنگام فعالیت هستند، تست ورزش یا سی تی آنژیوگرافی (CTA) یاری می نماید تا تعیین گردد که آیا خون رسانی به قلب دچار اختلال شده است یا نه. در مواردی که نتایج تست های غیرتهاجمی نشان دهنده احتمال گرفتگی قابل توجه باشد، آنژیوگرافی استاندارد انجام می گردد. بعلاوه، در بیمارانی که دارای انسدادهای پیچیده هستند، روش های پیشرفته تری مانند IVUS، OCT یا FFR به کار می رود تا پزشک تصمیم بگیرد که آیا بیمار احتیاج به جراحی بای پس دارد یا می توان با استنت گذاری مشکل را حل کرد. بنابراین، روش تشخیصی تنها بر اساس یک تست انتخاب نمی گردد، بلکه ترکیب مناسبی از روش های غیرتهاجمی و تهاجمی بر اساس داده های اولیه به کار می رود.

18- هزینه و ارزان بودن (Cost-Effectiveness) در انتخاب روش ها نقش کلیدی دارد

یکی از دلایل مهم در انتخاب روش های آنالیز گرفتگی عروق کرونری، ارزان بودن (Cost-Effectiveness) آن هاست. انجام آنژیوگرافی استاندارد برای همه بیماران نه تنها از نظر پزشکی غیرلازم است، بلکه هزینه های بالایی را بر سیستم بهداشت و درمان تحمیل می نماید. تست های غیرتهاجمی مانند نوار قلب، تست ورزش، اسکن قلب و سی تی آنژیوگرافی، با هزینه کمتر، می توانند بیماران کم خطر را غربالگری نمایند. اگر نتیجه این تست ها نرمال باشد، احتیاجی به تست های پیشرفته تر نیست، اما اگر احتمال گرفتگی بالا باشد، روش های دقیق تر مانند آنژیوگرافی استاندارد انجام می گردد. علاوه بر هزینه، فاکتور دسترسی به تجهیزات پیشرفته نیز مهم است؛ در بسیاری از بیمارستان ها، سی تی آنژیوگرافی یا آنژیوگرافی هیبریدی در دسترس نیست و تصمیم گیری بر اساس امکانات موجود انجام می گردد. بنابراین، پزشکان باید میان دقت تشخیصی، هزینه و میزان خطر بیمار تعادل برقرار نمایند تا از انجام آزمایش های غیرضروری جلوگیری گردد.

19- محدودیت های هر روش تشخیصی باید در نظر گرفته گردد

هر روش تصویربرداری قلبی دارای محدودیت های خاص خود است و انتخاب برترین روش بستگی به شرایط بالینی بیمار دارد. نوار قلب (ECG) اگرچه یک تست ساده و ارزان است، اما نمی تواند گرفتگی های خفیف یا میانه را تشخیص دهد. اکوکاردیوگرافی (ECHO) برای آنالیز عملکرد قلب مفید است، اما به طور مستقیم انسداد عروق را نشان نمی دهد. اسکن قلب (MPI) می تواند میزان خون رسانی به قلب را تعیین کند، اما ممکن است بعضی گرفتگی های جزیی را تشخیص ندهد. سی تی آنژیوگرافی (CTA) یک روش غیرتهاجمی با دقت بالا است، اما در بیماران با رسوبات کلسیمی شدید، تصاویر ممکن است دقیق نباشند. در نهایت، آنژیوگرافی استاندارد دقیق ترین روش است، اما یک روش تهاجمی است که ممکن است عوارضی داشته باشد. بنابراین، هیچ روش کاملی وجود ندارد و پزشکان بر اساس مزایا و محدودیت های هر روش، برترین تصمیم را برای بیمار می گیرند.

20- بیمارانی که در معرض خطر بالای بیماری قلبی هستند، احتیاج به آنالیز دقیق تری دارند

بعضی از بیماران به علت شرایط خاص خود، در معرض خطر بالای گرفتگی عروق کرونری قرار دارند و احتیاج به آنالیز های دقیق تری دارند. افرادی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند، بیماران دیابتی، افراد دارای فشار خون بالا، افراد چاق و سیگاری ها در گروه پرخطر قرار می گیرند. در این بیماران، تست های اولیه مانند نوار قلب یا تست ورزش ممکن است کافی نباشد، زیرا گرفتگی های پنهان ممکن است تشخیص داده نشوند. بنابراین، روش هایی مانند سی تی آنژیوگرافی (CTA)، اسکن کلسیم و در بعضی موارد، اسکن PET یا MRI قلب توصیه می گردد. در بیمارانی که قبلاً جراحی بای پس یا استنت گذاری داشته اند، IVUS یا FFR ممکن است برای آنالیز عملکرد عروق باز شده انجام گردد. بعلاوه، بیماران دارای درد قفسه سینه پایدار (Stable Angina) که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهند، احتیاج به آنالیز با آنژیوگرافی استاندارد دارند. به همین علت، پزشکان باید بر اساس میزان خطر هر بیمار، ترکیب مناسبی از تست های غیرتهاجمی و تهاجمی را انتخاب نمایند تا تشخیص بهینه و درمان مناسب انجام گردد.

مطالعه بیشتر

نوشته های مرتبط:

جراحی باز یا بسته قلب با هدف رفع کردن انسداد عروق خونرسان قلب چطور انجام می گردد و کدام یک، در کدام شرایط بهتر و مناسب تر هستند؟

چگونه رگ های قلب دچار انسداد و گرفتگی می گردد؟ بیماری عروق کرونر قلب

عروق کرونر قلب چه هستند و چطور تنگی و بیماری آنها تشخیص داده می گردد؟