راه برون رفت از فرایند رو به رشد دیابت در ایران چیست؟

به گزارش راه ساری، آمار و ارقام نشان می دهد که در زمینه کنترل و پیشگیری از فرایند رو به رشد دیابت پیروز نبوده ایم.

خبرنگاران - فتانه انفرادی - به گفته مسئولان وزارت بهداشت 11 درصد جمعیت بالای 25 سال در ایران دیابت دارند (بیش از 5 میلیون نفر) 18 درصد جمعیت هم پیش دیابتی هستند (7 تا 8 میلیون نفر) این آمار هم نگران نماینده است و هم بسیار هشداردهنده. علاوه بر این، درصد بالایی از مردم بنا به گفته مسئولان بهداشتی، از بیماری خود اطلاع ندارند و فقط با آزمایش های ویژه قندخون پی به بیماری خود می برند. براین اساس، آمار مبتلایان به دیابت، بیش از اینهاست.

سوال اینجاست: چرا با وجود اینکه هم سند ملی کنترل دیابت و هم سند ملی بیماری های غیرواگیر در ایران تهیه و تنظیم شده است و بر اساس این اسناد باید میزان شیوع دیابت کاهش یابد اما تعداد دیابتی ها در ایران رو به افزایش است و سن ابتلای دیابت همچنان فرایند کاهشی را طی می نماید؟

این همه درحالی است که بیماری دیابت هم عوارض و هزینه های زیاد برای مبتلایان و هم هزینه های زیاد برای نظام سلامت ایران دارد.

دیابتی ها 2 تا 4 برابر بیش از افراد عادی در معرض ابتلا به بیماری های قلبی عروقی قرار دارند. خطر کوری و بیماری های کلیوی در دیابتی های به ترتیب 25 و 17 برابر افراد عادی است. حدود 50 درصد از افراد مبتلا به دیابت دچار اختلالات عصبی می شوند و قطع عضو (قطع پا) در میان دیابتی ها 15 تا 40 درصد اتفاق می افتد. علاوه براینها، دیابت هر سال معادل 300 هزار سال از عمر ایرانی ها می کاهد. علاوه براین، هزینه های مستقیم و غیرمستقیم دیابت در ایران سالانه حدود 4 میلیارد دلار است.

مگر نه اینکه هدف کلی از تنظیم و تدوین سند ملی کنترل دیابت، کاهش رشد دیابت و چاقی همراه با ایجاد نظام ثبت دیابت، معاینه و غربالگری و مشارکت بیمه ها و ... است و براساس سند بیماری های غیرواگیر هم قرار است 90 درصد بیماران دیابتی بتوانند تا سال 2025 میلادی به درمان خوب و مناسب، دسترسی داشته باشند، پس چرا تعداد دیابتی ها به ویژه دیابت نوع دو در ایران رو به افزایش است. مشکل کجاست؟ و راه چاره چیست؟

کارشناسان و مسئولان بهداشتی ایران، همیشه هشدار می دهند و اعلام می نمایند که در بروز و ایجاد دیابت نوع دو، کم تحرکی، تغذیه نامناسب، چاقی، فشارهای روانی و ... نقش حیاتی دارند و مدام از مردم می خواهند که سبک زندگی خود را تغییر دهند، آنها از خطرات مصرف سیگار، مواد مخدر و الکل سخن می گویند و... اما آیا تنها با سخن گفتن و هشدار دادن می توان جلوی شیوع یک بیماری که از آن با نام اپیدمی قرن یاد شده است را گرفت. آنهم بیماری که بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، یکی از عوامل مرگ ومیر انسان است.

در کنترل بیماری های غیرواگیر که دیابت یکی از آنهاست، پیشگیری، اطلاع رسانی و آموزش، توانمندسازی و خودمراقبتی، بسیار موثر هستند آیا در این زمینه اقدامات خوبی اجرا شده است که اگر چنین بود فرایند بیماری، سیر صعودی طی نمی کرد!

به چه میزان در پیشگیری از دیابت، به ویژه دیابت نوع دو، پیروز عمل شده است؟ آیا در این زمینه وزارت بهداشت و یا سایر نهادهای مرتبط با حوزه سلامت، پژوهشی انجام داده اند تا از میزان رضایت مندی مردم از نحوه آموزش ها (اگر اجرا شده) آگاه شوند؟

چاقی در بچه ها به گفته مسئولان بهداشتی کشور رو به افزایش است و این درحالی است که چاقی در ایجاد و بروز دیابت نوع دو نقش دارد. برای عبور از این بحران چه اقداماتی اجرا شده است؟ آیا فرایند چاقی در بین بچه ها و یا فرایند چاقی شکمی در بین مردم افزایش داشته است یا کاهش؟ آمارها از فرایند افزایشی خبر می دهند.

میزان مصرف مردم از شکر و مواد قندی هنوز به میزان استاندارد نرسیده است. سرانه مصرف قند و شکر ایرانی ها بسیار بیشتر از استانداردهای جهانی است. سرانه قند و شکر مصرفی ایرانی ها 66 گرم است در حالی که هر فرد روزانه حداکثر باید 40 گرم قند مصرف کند.

آیا تمام کارخانه ها و صنایع غذایی، ملزم شده اند که در مواد غذایی و صنایع تولیدی خود میزان استاندارد مواد قندی را رعایت نمایند؟ و آیا نظارت ها در این زمینه کافیست؟

سن مصرف سیگار و قلیان کاهش یافته است و اکنون با فاجعه و بحران دختران و زنان سیگاری و قلیان به دست روبرو هستیم. آیا میزان مالیات بر سیگار مناسب است؟

به اعتقاد نگارنده مطلب، اگر در زمینه دیابت راهنماهای بالینی و هزاران سند مناسب و خوب وجود داشته باشد اما به درستی اجرا نشوند، نمی توان به نتیجه دلخواه رسید.

به نظر می رسد که برای کنترل و پیشگیری از دیابت، عزم ملی وجود ندارد. وزارت خانه ها و نهادهای مسئول برای برون رفت از این معضل جدی نظام سلامت، موازی و جزیره ای عمل می نمایند و این یکی از دلایلی است که نتایج برای پیشگیری از دیابت، آنطور که باید اثربخش نیست.

به طور قطع و یقین، اجرای کامل برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع و همچنین پفراینده الکترونیک سلامت، می تواند در پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر در ایران، به مردم و مسئولان و کارشناسان نظام سلامت، یاری کند. امید است که این برنامه ها پس از سالها به طور کامل در ایران اجرایی و همه گیر گردد تا شاهد میزان شیوع بیماری های غیرواگیر در ایران نباشیم.