سفر هیأت عریض و طویل سعودی به آسیا؛ تقلای ریاض برای عبور از بحران - راه ساری

یکی از محورهای اصلی سفر بلندمدت ملک سلمان به کشورهای آسیایی و به ویژه مالزی و اندونزی، سرمایه گذاری اقتصادی در این کشورهاست. واقعیت این است که سیاست های جنگ طلبانه رژیم جنگ افروز سعودی در طول سالهای گذشته به ویژه در کشورهایی نظیر سوریه، عراق و یمن هزینه های هنگفتی را به این رژیم تحمیل نموده است. در حال حاضر، عربستان سعودی با مصرف چنین هزینه های گزافی در راه ایجاد جنگ های خانمان سوز در منطقه با مسائل گسترده اقتصادی روبرو شده است؛ مسائلی که اخیرا مقامات آل سعود را به اتخاذ سیاست های ریاضت اقتصادی واداشت.

از سوی دیگر، تازه ترین داده های آماری در عربستان سعودی حاکی از آن است که کسری بودجه این کشور با ثبت یک رکورد جدید به بالاترین سطح خود طی 16 سال گذشته رسیده است. طبق ارائه شده از سوی وزارت دارایی عربستان سعودی در این زمینه، سعودی ها در سال 2015 با کسری بودجه 362 میلیارد ریال (100 میلیارد دلار) بالاترین سطح کسری طی 16 سال اخیر را تجربه نموده اند که مهمترین دلیل این بحران، کاهش 51 درصدی درآمدهای نفتی ریاض اعلام شده است. علاوه بر این، آمار کسری بودجه عربستان سعودی در سال 2016 با بیش از 79 میلیارد دلار برای سومین سال پیاپی به ثبت رسید که خود، یکی از ناکامی های بزرگ دوران پادشاهی ملک سلمان بن عبدالعزیز محسوب می شود.

همانگونه که گفته شد، بخش عمده ای از دلایل روبروه آل سعود با یک بحران اقتصادی گسترده به کاهش قیمت نفت بازمی شود؛ مسأله ای که البته ریاض خود به تنهایی، با هدف ضربه زدن به اقتصاد دیگر کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران، نقش مشخص نماینده ای در تحقق آن داشته و دارد. بخش دیگری از این مسائل اقتصادی نیز به دلیل هزینه های جنگی بی فایده برای کشتار غیرنظامیان بی گناه در کشورهای مختلف منطقه، ظهور و بروز پیدا نموده اند. عربستان سعودی تاکنون میلیاردها دلار برای کشتار مردم یمن صرف نموده است.

بنابراین، کاملا طبیعی است که مقامات سعودی برای جبران مسائل و بحران های اقتصادی خودساخته خود به کشورهایی که در عرصه اقتصادی حرفی برای گفتن دارند، سفر نمایند. مالزی و اندونزی از اعضای اتحادیه جنوب شرق آسیا (آ سه آن) هستند. اندونزی در جمع 10 اقتصاد برتر نوظهور قراردارد. مالزی نیز دارای یکی ازپیروز ترین اقتصادهای جنوب شرق آسیا است. عربستان سعودی درصدد فروش 5 درصد از سهام شرکت آرامکو است و به اقتصاد جنوب شرق آسیا ازجمله اندونزی و مالزی، نگاه ویژه ای دارد. پادشاه عربستان درصدد است بانک ها و شرکت های اندونزیایی و مالزیایی را برای سرمایه گذاری در صنایع غیرنفتی عربستان تشویق کند و وابستگی کشور به درآمدهای نفتی را کاهش دهد.

از سوی دیگر، عربستان سعودی به مالزی و اندونزی به عنوان دو کشور مسلمان دارای اکثریت اهل سنت می نگرد. مالزی 32 میلیون و اندونزی 256 میلیون نفر جمعیت دارد که بیش از نیمی از جمعیت مالزی را مسلمانان اهل تسنن و حدود 90 درصد از جمعیت اندونزی را نیز اهل تسنن تشکیل می دهند. رژیم آل سعود تاکنون میلیاردها دلار در مراکز دینی، اجتماعی و اقتصادی مالزی و اندونزی هزینه نموده است که از جمله می توان به توزیع کتب و مجلات با موضوع وهابیت، تاسیس و نوسازی مدارس و مساجد و همچنین ساخت مراکز اجتماعی اشاره نمود. از همین روی، می توان به خوبی به این واقعیت پی برد که یکی از اهداف اصلی سعودیها در کشورهایی نظیر مالزی و اندونزی نهادینه کردن ایدئولوژی وهابیت است.

البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که مالزی و اندونزی از جمله کشورهای عضو ائتلاف نظامی به اصطلاح اسلامی مبارزه با تروریسم هستند؛ ائتلافی که سعودیها در سال 2015 آن را به بهانه مبارزه با تروریست های تکفیری تشکیل داده اند. با توجه به انزوای بیش از پیش سعودیها در منطقه به دلیل پافشاری بر سیاستهای جنگ طلبانه، ریاض میخواهد تا نفوذ خود در کشورهای آسیایی را برای روز مبادا بیش از پیش تقویت سازد. سعودیها تاکنون پیروز به تحقق هیچ یک از اهداف مهم خود در کشورهایی نظیر سوریه، یمن و عراق نشده اند و به خوبی می دانند که تداوم این وضعیت تحت هیچ شرایطی به نفع آنها نخواهد بود. در این میان، کشورهای آسیایی بهترین گزینه هایی هستند که ریاض می تواند با آنها از در دوستی وارد شود تا در هنگام احتیاج، به خوبی از آنها بهره برداری کند.

طبق آخرین اخبار، ملک سلمان و هیأت عریض و طویل پس از دیدار با رئیس جمهور اندونزی، انبوهی از قراردادها را با مقامات این کشوربه امضا رسانده است. سران دو کشور عربستان و اندونزی با امضای چندین توافق نامه متعهد شدند تا در زمینه برطرف موانع بازرگانی و نیز مطابق با طرح 6 میلیاردی کنونی به گسترش بزرگ ترین پالایشگاه اندونزی با یکدیگر به همکاری متقابل بپردازند. به همین دلیل، سفیر عربستان در اندونزی بیان کرد که دو کشور درخصوص مبارزه با تروریسم و آموزش متقابل افسران دو کشور در راستای مقابله با تروریست ها داعش به توافق رسیده اند.

امضای توافقنامه های متعدد اقتصادی میان اندونزی و عربستان سعودی نشان دهنده میزان کوشش و تقلای سعودیها برای سرمایه گذاری اقتصادی در کشورهای آسیایی است. در صورتی که عربستان سعودی نتواند مسائل اقتصادی و بحران های اقتصادی به وجود آمده در این کشور را مرتفع سازد، بدون شک با موجی از اعتراضات مردمی در داخل روبرو خواهد شد. مقامات آل سعود خود به خوبی به این واقعیت واقف هستند و می دانند مسائل کنونی که در نتیجه سیاست های نادرست و ناپخته خودشان، بروز پیدا نموده اند.

از سوی دیگر، بعضی اخبار ضد و نقیض حاکی از آن هستند که سعودیها در سفر به عراق از تمایل خود برای انتها هرچه سریعتر جنگ یمن خبر داده و به نوعی از مقامات بغداد خواسته اند تا برای تحقق این مهم، کوشش ها و رایزنی هایی را صورت دهند. این مسأله اگر صحت داشتنه باشد، حاکی از آن است که سعودیها به ناکارآمدی سیاستهای جنگ طلبانه خود در منطقه و کشتار هزاران انسان بی گناه و بی دفاع پی برده اند و اکنون در صدد بازسازی اقتصادی برآمدند که پیشتر خودشان، آن را تخریب نموده اند. باید منتظر ماند و دید که آیا هیأت سعودی پس از انتها سفر یک ماهه خود به کشورهای آسیایی آیا حاضر به تغییر سیاستهای منطقه ای خود در راستای بهبود شرایط کنونی، برخواهد آمد یا به ایفای همان نقش مخرب و منفی خود سرعت خواهد بخشید.

tafatton.ir: مجله مطالب خواندنی سفر و گردشگری

aradbld.ir: گفتگوی آزاد و اخبار روز