میشه زار قوچ مینیاتوری ایران - راه ساری

خبرنگاران- ثریا روزبهانی: پارک جنگلی چیتگر و میشه زار آن یکی از همین مکان های دیدنی است. ویژگی اصلی پارک جنگلی چیتگر که موجب شده این پارک از صف دیگر پارک های جنگلی پایتخت جدا شود، حیات وحش بی نظیرش است. در این پارک جنگلی، قوچ و میش، سنجاب، روباه، شغال، اسبچه و خرگوش و همچنین انواع گونه های پرنده از قبیل مرغ مینا، کبوتر، قرقاوول، طاووس، عقاب و شاهین زندگی می کنند که نشان از تنوع جانوری این پارک جنگلی را دارد.

میشه زار پارک جنگلی چیتگر در میان انبوه درختان تنومند و سرسبز پارک، با فاصله اندکی از برج های بلندمرتبه و بزرگراه های پر تردد غرب پایتخت، قرار گرفته است. این پارک یکی از بهترین و مجهزترین پارک های جنگلی کشور و این میشه زار یکی از جذاب و زیباترین مکان های دیدینی در قطب جهانگردی تهران است. 18 سالی می شود که بوستان جنگلی چیتگر، زیستگاه قوچ لارستان، یکی از نادرترین حیوانات جهان است. در سال 1381 جلسه های بسکمک برای ساخت باغ وحش بزرگ تهران، برگزار و در نهایت مقرر شد تا این طرح در شمال غرب و در محدوده شهرداری منطقه 22 اجرا شود.

محمدرضا جدی ثانی، رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه 22، به مراحل ایجاد میشه زار در بوستان چیتگر اشاره می کند و می گوید: بوستان جنگلی چیتگر پس از بررسی های لازم برای انتخاب مکان مناسب برای ساختاری مدرن و شبیه اقلیم طبیعی گونه های زیستی از منظر اکوتوریسم و حیات وحش انتخاب شد. قابلیت نگهداری و تکثیرگونه های پستانداران و پرندگان، محیط طبیعی، زیستگاه مناسب جانوری، موقعیت جذب توریسم و اکوتوریسم و محل قرار دریافت آن در حاشیه شهر، از جمله دلایلی بود که سبب شد تا میشه زار قوچ و میش لارستان در بوستان چیتگر با هدف نگهداری ازگونه کمیاب قوچ و میش لارستانیکا راه اندازی شود.

این میشه زار در زمینی به مساحت یک هکتار با امکاناتی همچون ایستگاه و زیستگاه زمستانی و تابستانی حیوانات، آبشخور، انبار علوفه و فنس کشی های اطراف محوطه ساخته و براساس قرارداد منعقد شده شهرداری منطقه 22 با کانون تخصصی حیات وحش ایران، 18 رأس قوچ و میش وحشی از نوع لارستان، لارستانیکا، با اخذ پروانه انتقال و نگهداری از سازمان حفاظت محیط زیست به پارک جنگلی چیتگر انتقال پیدا کردند.

• حفاظت از میش های کمیاب

غنی سازی اوقات فراغت، تقویت روحیه گروهی، شناخت بیشتر طبیعت، ارتقا حس کنجکاوی، ایجاد نشاط و شادابی، تقویت هوش های مختلف، ارتقای تخیل در زمینه هنر و داستان پردازی، تمرین احترام به طبیعت، تقویت اعتماد به نفس و استقلال عمل، تقویت مهارت های حرکتی، زبان اجتماعی و خود کمک، همه و همه از جمله فرصت هایی است که با گشتزنی در این میشه زار نصیبتان می شود. گونه منحصربه فرد از یک نوع قوچ که دارای شهرتی جهانی است و به عنوان ریزترین قوچ جهان یا قوچ مینیاتور شناخته می شود در این میشه زار زندگی می کند، برای همین، در آن سال، برای حفظ بقا این گونه کمیاب جانوری در زمینه روش ازدیاد و پرورش این گونه وحشی در خارج از اقلیم طبیعی، مطالعاتی انجام و برای نخستین بار در سطح کشور و دومین بار در سطح جهان، پس از انجام پیروز این کار درباره قوچ و میش وحشی BigHom در آمریکا، با استفاده از دانش و تجربه کارشناسان داخلی اجرا شد. اداره فضای سبز حوزه معاونت امور شهری و فضای سبز منطقه 22، با ساخت میشه زار بوستان جنگلی چیتگر، برای حفاظت ازگونه های جانوری کمیاب، زیستگاه مناسبی برای پرورش یک گونه جانوری کمیاب ایرانی فراهم کرده است. جدی ثانی، رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه 22، درباره وسعت و امکانات این میشه زار می گوید: میشه زار بوستان جنگلی چیتگر با 1/2 هکتار مساحت در فاز غربی این بوستان، به عنوان تنها میشه زار پایتخت مورد بهره برداری قرار گرفت. وجود چنین زیستگاه و محیط زیست طبیعی جانوری، علاوه بر ایجاد جاذبه های طبیعی و جهانگردی در منطقه و جذب جهانگرد، به حفظ این گونه های نادر و کمیاب کمک کرده است. وسعت و گستردگی می شه زار، شرایط اقلیمی کوهپایه ای آن و همچنین رعایت اصول و مراقبت از این قوچ و میش های مینیاتوری، موجب شده تا خطر انقراض و نابودی این حیوانات کمتر احساس شود و تعداد آنها از زمان ساخت از21 رأس به 62 رأس افزایش پیدا کند.

• 11میلیون تومان هزینه نگهداری ماهانه

منابع آب کافی، پناهگاه بسیار و پوشش گیاهی متناسب با نیازگونه ها، در مجموع، زیستگاه مناسبی را در پارک چیتگر فراهم کرده است، به ویژه میشه زار این پارک از جنبه های زیبا شناختی، بوم شناسی، ژنتیکی، آموزشی، جهانگردی و اجتماعی ـ اقتصادی بسیار اهمیت دارد. رئیس اداره فضای سبز منطقه، هزینه خوراک حیوانات میشه زار را ماهانه بین 7 میلیون و پانصد هزار تومان تا 11 میلیون تومان بیان می کند و در ادامه می گوید: برای اطمینان از سلامت حیوانات، دامپزشک هفته ای 3 روز و در موارد اورژانسی، دائم در میشه زار چیتگر حضور دارد و شرایط بهداشتی و درمانی میشه زار و حیوانات را بررسی می کند تا از سالم بودن قوچ و میش ها اطمینان پیدا کند. به گفته جدی ثانی، علاوه بر لاما، شتر، اسبچه، الاغ، طاووس، قرقاوول، مارال، بزهای کوهی، کندوی ملکه زنبورها، گونه هایی از روباه و سنجاب ها هم در بوستان جنگلی چیتگر زیست می کنند و در بین حیوانات این باغ دیده می شوند. حفظ و پرورش این حیوانات در محیط پارک جنگلی چیتگر از اهداف مهم مسئولان شهری برای راه اندازی میشه زار بوده است. چراکه آنها باور دارند حیات انسان ها به بقای حیات وحش بستگی دارد و هرگونه ای که از محیط زیست حذف شود، آثار زیست محیطی و مخاطرات زیادی را در پی دارد و در نهایت برای حیات بشریت تهدید به شمار می رود. همچنین اگر جمعیت حیات وحش در هر منطقه کاهش یابد، نشانه اقدامات و برخورد نامناسب به ویژه از سوی انسان ها با محیط زیست است. او می گوید: برخلاف نقاط حفاظت شده که امکان حضور برای شهروندان وجود ندارد، اما این میشه زار با پوشش گیاهی درختان کاج، سرو و اقاقیا، به گونه ای محصور شده است که علاوه بر حفظ محیط زیست طبیعی حیوانات موجود در آن، بازدیدکنندگان می توانند هر روز از ساعت 6 تا 24، از نزدیک حیوانات میشه زار را ببینند.

• کوچک ترین نژاد گوسفند وحشی

قوچ لارستان، از راسته زوج سمان و از خانواده گاوسانان است که جزو کوچک ترین نژاد گوسفند وحشی ایران و حتی جهان به شمار می آید. کمیاب ترین زیرگونه گوسفند وحشی در ایران است و در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. روزگردند ولی اغلب در صبح زود و عصر چرا می کنند و در ساعت های بین روز به استراحت و نشخوار می پردازند. گروهی زندگی می کنند. محل زندگی این قوچ کوچک در ارتفاعات کوه شب در منطقه لارستان در جنوب شرقی استان فارس است. چراکه این منطقه کوهستانی لارستان، دره هایی تنگ و در برخی مناطق، تپه ماهور های کم ارتفاع بسکمک دارد. همچنین سرمایی که به سبب سلسله جبال زاگرس و گرمای چشمگیری که به دلیل نوار ساحلی دریاچه خلیج فارس در این منطقه حاکم است، موجب شده تا اقلیم های مختلفی در این منطقه وجود داشته باشد. کوچکی این گونه برای کلکسیونر ها و موزه های حیات وحش، اهمیت بسزایی دارد. از مشخصات دیگر این قوچ، پیچش شاخ ها همانند قوچ اوریال، به پایین و رو به جلو ولی به مراتب کوچک تر و ظریف تر و روشن تر است. موهای پایین گردن و سینه در قوچ لارستان همانند قوچ اصفهان سیاه و کوتاه است و همانند قوچ ارمنی دارای دو لکه سفید در پلهوها است که به لکه زمینی یا آلاکمر معروف است. دم قوچ لارستان حداکثر 15 سانتیمتر طول دارد و گوش های آن نسبت به بدن بزرگ تر بوده و رنگ پوستش نسبت به قوچ و میش های دیگر، روشن تر و نازک تر است.

• باغ وحش ارم سبز

مجموعه ارم سبز، یکی از مکان های تفریحی منطقه 5 است که در غرب تهران و در کیلومتر4 بزرگراه تهران ـ کرج قرار گرفته است. در این مجموعه بی نظیر بیش از 800 جاندار از 111 گونه مختلف پستانداران، خزندگان، آبزیان و پرندگان در قفس های کوچک و بزرگ نگهداری می شوند که حدود 60 درصد آنها بومی ایران و باقی از نقاط دیگر جهان به ویژه آفریقا به ایران آورده شده اند. پلنگ ایرانی، پلنگ آفریقایی، شیر آفریقایی، آهو، قوچ و میش ازگونه های جانوری باغ وحش پارک ارم است. بزرگ ترین باغ وحش پایتخت است که 7هکتار وسعت دارد. دسترسی به باغ وحش پارک ارم بسیار آسان است و شما می توانید با استفاده از مترو در کوتاه ترین زمان و به آسانی به پارک ارم بروید.

• خرگوش دره همسایه استادیوم

بوستان جنگلی خرگوش دره، یکی از بوستان های بزرگ و مشهور شهر تهران است. این فضای سبز با مساحتی بیش از 100 هکتار در منطقه 22 شهرداری تهران و در مجاورت مجموعه ورزشی آزادی و آزادراه های تهران - کرج و آزادگان واقع شده است. پرندگان برای ادامه حیات خود نواحی پست یا اطراف چشمه ها و حاشیه پارک را ترجیح می دهند. برای همین، در این پارک زیبا هم می توانیدگونه های بی شمار پرندگان را مشاهده کنید. پوشش گیاهی این مجموعه بیشتر از درختان کاج و سرو و اقاقیا تشکیل شده است. وجود تنوع زیستی با انواع حیوانات از جمله شغال، روباه معمولی، کبک و سنجاب از جمله گونه های شاخص این منطقه و از دیگر جذابیت های این پارک جنگلی محسوب می شود.

• نگهداری مارال در باغ راز هستی

در باغ نوازش بوستان باغ راز هستی، برخلاف مکان های دیگر، بچه ها از نزدیک حیوانات را تماشا می کنند و حتی به آنها غذا می دهند. در کنارگونه های گیاهی خاص و بومی این پارک، فضایی هم برای نگهداری حیوانات اصیل و اهلی مانند مارال و اسب و دیگر حیوانات ایجاد شده است. باغ نوازش، نزدیک به 3هزارمترمربع وسعت دارد و در این بخش، انواع حیوانات اهلی نگهداری می شوند. این بخش از باغ راز هستی به سبب اینکه بچه ها بتوانند با حیوانات اهلی و شیوه زندگی آنها آشنا شوند، ساخته شده است. از این رو، بچه ها به همراه آموزشگر، وارد باغ نوازش می شوند و به حیوانات غذا می دهند یا از نزدیک آنها را لمس می کنند.

• کوهسار بزرگ ترین بوستان جنگلی

پارک جنگلی کوهسار، با مساحت 6 هزار و 200هکتاری خود نه تنها بزرگ ترین پارک جنگلی تهران محسوب می شود بلکه به عنوان نمونه ای وسیع و استاندارد، جایگاه ویژه ای در میان مناطق جهانگردی کشور دارد. بوستان جنگلی یا کوهستانی کوهسار در شمال باختر محله شهران و شمال محله کن قرار گرفته است و راه دسترسی به این بوستان از طریق بزرگراه آبشناسان (ایرانپارس) ممکن است. این پارک کوهستانی به سبب مجاورتش با کوه های اطراف، همچنین نزدیکی به بوستان جنگلی خرگوش دره، مکان مناسبی برای برخی ازگونه های جانوری به شمار می رود.

• پرنده های آوازه خوان در وردآورد

پارک جنگلی وردآورد، یکی از پارک های جنگلی استان تهران و در کوه های وردآورد و در کنار آزادراه 2 واقع شده است و از آن به عنوان دومین پارک جنگلی بزرگ استان تهران یاد می شود. این پارک دارای پوشش گیاهی غنی بوده وگونه های جانوری و پرنده های آوازه خوان بسکمک را در خود جای داده است. پارک جنگلی وردآورد یکی از تفرجگاه های محدوده غرب تهران است که بیش از 10هزارمترمربع وسعت دارد و در این مکان جانوران ارزشمندی زندگی می کنند.

مجله ابوذریون: مجله خبری و تحلیلی

مجله عکس: آشنایی با هنر عکاسی و تصویربرداری