10 فیلم برنده اسکار دهه گذشته از بهترین تا بدترین - راه ساری

دهه دوم قرن 21 هم به خاتمه رسید و 10 فیلم از سال 2010 تا خاتمه 2019 توانستند جایزه اسکار بهترین فیلم را از آن خودشان نمایند. اما همه منتقدان هم به جوایز آموزشگاه اسکار اهمیت نمی دهند. گاهی اوقات آموزشگاه به فیلم ها براساس سیاست های خودش جایزه می دهد و آن فیلم ها در تاریخ سینما ماندگار نمی شوند. در حالی که بهترین فیلم های واقعی یک سال ممکن است اصلا نامزد اسکار هم نشده باشند.

منتقدان سایت Taste of Cinema دست به رده بندی برندگان اسکار بهترین فیلم در یک دهه گذشته زده اند. آن ها کیفیت فیلم ها را به صورت جداگانه آنالیز و برندگان اسکار را به ترتیب از بهترین تا بدترین مرتب نموده اند.

1. مهتاب

• عنوان اصلی: Moonlight
• کارگردان: بری جنکینز
• بازیگران: ماهرشالا علی، نائومی هریس
• امتیاز متاکریتیک: 99 از 100
• محصول 2016

فیلم برنده سه جایزه ی اسکار بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. کوگان اسپوری منتقد سایت ذائقه سینما نوشته است: در کل تاریخ آموزشگاه فقط 9 نمونه داریم که آن ها جایزه بهترین فیلم را به اثری داده اند که به نظر من هم بهترین فیلم سال بوده است.

این البته نظر اسپوری است و احتمالا هواداران فیلم لالالند که اتفاقا در مراسم اسکار اسمش به اشتباه به عنوان بهترین فیلم خوانده شد، خیلی با او موافق نیستند. به هر حال اسپوری معتقد است شاید هیچ فیلم دیگری در این دهه نداشته باشیم که باعث شود به آن جمله معروف راجر ایبرت ایمان بیاوریم که: فیلم بزرگترین منبع همدلی است. شبیه وسیله ای است که یاری می نماید ما به عنوان مخاطب قادر شویم خودمان را جای دیگری بگذاریم و زندگی دیگران را تجربه کنیم که چه طور روزهایشان می گذرد.

قهرمان فیلم شایرون است که زندگی سختی دارد. او یک پسر کوچک خجالتی است که مادرش معتاد به مواد مخدر است و جایی زندگی می نماید که فقر و جنایت در هر گوشه خیابانش مشهود است. او در سنین پایین شروع به درک احوالاتی درون خودش می نماید که برایش خیلی هم معین نیست. او نمی داند چرا اطرافیانش با او رابطه برقرار نمی نمایند. خوان مرد دیگری است که کودکی مشابه شایرون داشته و حالا مواد فروش است. خوان شبیه پدر و مرشد برای شایرون می شود.

وقتی فیلم عرضه شد بحث های زیادی درگرفت که آیا این فقط یک فیلم سیاهپوستی یا فیلم همجنسگرایانه است. بسیاری از مردم نسبت به این فیلم دچار سوءتفاهم شدند. در حالی که در این فیلم نژاد، جنسیت و خیلی چیزهای دیگر از یکدیگر جدا نیستند و همه روابط در هم تنیده شده اند. هر کسی به لحاظ شخصی و فرهنگی روی دیگری تاثیر می گذارد.

2. بردمن

• عنوان اصلی: Birdman
• کارگردان: الخاندرو گونزالس ایناریتو
• بازیگران: مایکل کیتون، ادوارد نورتون، اما استون
• امتیاز متاکریتیک: 87 از 100
• محصول 2014

فیلم برنده چهار جایزه اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه اریجینال و بهترین فیلمبرداری شد. انرژی در فیلم بردمن وجود دارد که در فیلم های کمی دیده می شود. واضح ترین شرح به شیوه بدیع فیلمبرداری و تدوین آن برمی شود جوری که کل فیلم به نظر یک پلان-سکانس می آید که با یک برداشت متوالی دوربین گرفته شده است. اما ماجرا چیزی فراتر از این هاست. این فیلم در تکنیک و محتوا شبیه رویاست. ترکیبی است از چیزهایی که همگی فوق العاده هستند.

فیلم بازیگران است، فیلم هالیوودی است، فیلم فلسفی است، درام خانوادگی است و در ستایش هنر نمایش است در عین حال که شرایط کنونی هنر را هم مورد نقد قرار می دهد.

داستان فیلم به صورت موازی بین رویا و واقعیت اتفاق می افتد. مایکل کیتون نقش بازیگر بازنشسته ای را بازی می نماید که کوشش دارد با اجرای جدیدی از نمایشنامه از عشق که حرف می زنیم از چه حرف می زنیم ریموند کارور کارنامه اش را نجات دهد.

فیلم ما را به جریان مداوم ذهنی او وصل می نماید شبیه رودخانه ای که دائم در جریان است و نمی ایستد. در حین اتفاقاتی که پشت صحنه تئاتر می افتد او سعی دارد که با خانواده اش هم دوباره ارتباط برقرار کند.

3. اسپات لایت

• عنوان اصلی: Spotlight
• کارگردان: تام مک کارتی
• بازیگران: مارک روفالو، مایکل کیتون، ریچل مک آدامز
• امتیاز متاکریتیک: 93 از 100
• محصول 2015

سال 2002 گروه ویژه روزنامه بوستون گلوب معروف به اسپات لایت آنالیز هایشان را درباره سوءاستفاده از بچه ها در کلیسای کاتولیک منتشر کردند. فیلم آن مقاله را به شکل عمیقی بازتاب داده است. در سال های اخیر ایده رسانه و روزنامه نگاری برای مخاطب از بین رفته و به آن ها اعتماد ندارند. اما قدرت واقعی روزنامه نگاری روی داستان هایی نور می اندازد که باید گفته شوند.

اسپات لایت فیلمی است که از ابتدا تا خاتمه به ماجرای بازرسی روزنامه نگاران درباره پرونده کلیسای کاتولیک می پردازد اما سازندگانش طوری مدیریت نموده اند که مخاطب از ابتدا تا خاتمه در تعلیق باقی بماند. نه از تعقیب و گریز ماشین خبری هست و نه کسی تهدید فیزیکی می شود اما این چیزها باعث نمی شود فیلم به لحاظ عاطفی در سطوح بالا تماشاگرش را درگیر نکند.

موضوعاتی که فیلم اسپات لایت مطرح می نماید در سال های بعد از ساخته شدن آن مهم تر هم شدند و نمی شود به فیلم فکر کرد و به جنبش me too اشاره ای نداشت.

فیلم در شش رشته نامزد دریافت اسکار بود که در نهایت اسکار بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم را گرفت.

4. 12 سال بردگی

• عنوان اصلی: 12Years a Slave
• کارگردان: استیو مک کویین
• بازیگران: چیوتل اجیفور، مایکل فاسبندر، لوپیتا نیونگ او
• امتیاز متاکریتیک: 96 از 100
• محصول 2013

نامزد نه جایزه اسکار که توانست اسکار را در بخش های بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل زن به خانه ببرد.

12 سال بردگی داستان مرد آزادی در نیویورک است که ویولن را به خوبی می نوازد و راه نواختن ویولن خرج زندگی خودش و همسر و فرزندش را به دست می آورد. روزی او را مسموم می نمایند و شباهنگام به جنوب آمریکا می برند. جایی که هنوز سنت برده داری برقرار است و او را به عنوان برده می فروشند. هر قدر می خواهد ثابت کند مرد آزادی است پیروز نمی شود و البته اربابان سنگدلی هم نصیبش می شوند.

فیلم هایی درباره این دوره زمانی با این سوژه کم ندیده ایم. از فیلم رومانتیک بربادرفته تا جانگوی رها شده از بند که پر از هجویه است. 12 سال بردگی ما را در واقعیت ترسناکی که در آن دوران تاریک وجود داشته غوطه ور می نماید. فیلم براساس داستان واقعی زندگی سالومون نورتاپ ساخته شده است.

این فیلمی سنگین در سوژه و داستان و غنی در بازی های مستعد از سوی بازیگران است. حتی بازیگران نقش های فرعی با دیالوگ های کم هم در این فیلم می درخشند.

این فیلم به لحاظ روشنفکرانه و احساسی اثر قدرتمندی است.

5. گنجه رنج

• عنوان اصلی: Hurt Locker
• کارگردان: کاترین بیگلو
• بازیگران: جرمی رنر
• امتیاز متاکریتیک: 95 از 100
• محصول 2008

فیلم هایی که با یک جمله شروع می شوند معمولا جمله شان را از کتاب مقدس یا یک قطعه شهر انتخاب می نمایند اما فیلم گنجه رنج با یک جمله ساده شروع می شود: جنگ مخدر است.

کاراکتر اصلی این فیلم سروان ویلیام جیمز (با بازی جرمی رنر) مثل بقیه داستان های جنگی قهرمان نیست بلکه بیشتر مردی است که کارش را خوب بلد است. شغل خطرناکی هم دارد. او بمب ها را خنثی می نماید. به لحاظ روانی هم به بمب ها وابسته شده و حتی از یک مایلی هم می تواند وجود یک بمب را تشخیص بدهد.

کاترین بیگلو نشان می دهد که استاد تعریف کردن قصه انسان های پیچیده عمیق است که در خطر اخلاقی قرار دارند. او همواره اول روی این تمرکز می نماید که این آدم ها چه کسانی هستند و بعد روی خود خطر مانور می دهد. با جیمز شبیه یک قهرمان رفتار نمی شود و او هم کوشش نمی نماید که قهرمان شود. دنبال مدال و این چیزها نیست اما سعی می نماید کارش را به بهترین وجه انجام بدهد.

خطری که این فیلم از آن حرف می زند واقعی است و در هر لحظه از فیلم این خطر درونی را حس می کنیم. کاترین بیگلو تبدیل به اولین زنی شد که با این فیلم جایزه اسکار کارگردانی را گرفت و البته اسکار بهترین فیلم هم نصیبش شد.

6. آرگو

• عنوان اصلی: Argo
• کارگردان: بن افلک
• بازیگران: بن افلک، برایان کرنستون، جان گودمن
• امتیاز متاکریتیک: 86 از 100
• محصول 2012

فیلم برنده سه اسکار شد و علاوه بر اسکار بهترین فیلم جایزه بهترین فیلمنامه و تدوین را هم کسب کرد. برخی منتقدان البته صندلی آرگو را پایین تر از این حرف ها می دانند.

بن افلک کارنامه پر فراز و نشیبی داشته است. بعد از پیروزیت فیلم ویل هانتینگ خوب به نظر می رسید که در مقابل دوست کودکی اش مت دیمون دچار افت شده است. اما بعد دوباره شروع به کارگردانی نموده و با فیلم gone baby gone به بازی برگشت. بعد از آن فیلم شهر را ساخت که اثر خوب دیگری بود و بعد نوبت به آرگو رسید.

قطعا آرگو بهترین فیلمی نیست که بن افلک ساخته اما در حد و اندازه خودش فیلم تاثیرگذاری از کار درآمده است. خیلی ها در خصوص صحت و سقم قصه ای که این فیلم روایت می نماید حرف هایی زده اند اما همین به این معناست که فیلم کار خودش را توانسته انجام بدهد. داستان 52 آمریکایی در سفارت آمریکا که بعد از انقلاب 444 روز گروگان گرفته شده اند. این طولانی ترین گروگان گیری در تاریخ است.

فیلم جزییات چندانی از فرار آن چند نفری که نیروهای آمریکایی برای آزادی شان به ایران می آیند نشان نمی دهد. افلک سعی نموده قصه را رمانتیک کند و در واقع فیلمش را خیلی هالیوودی بسازد. واقعیت این است که بهترین فیلم سال 2012 نبود اما فیلم چندان بدی هم محسوب نمی شود.

7. شکل آب

• عنوان اصلی: The Shape of Water
• کارگردان: گیلرمو دل تورو
• بازیگران: سالی هاوکینز، اوکتاویا اسپنسر
• امتیاز متاکریتیک: 87 از 100
• محصول 2017

فیلمی که برنده چهار جایزه اسکار شد. به جز بهترین فیلم اسکار بهترین کارگردانی و بهترین موسیقی متن و بهترین طراحی فراوری را هم برای عوامل فیلم به ارمغان آورد.

نکته جذاب فیلم این بود که بالاخره گیلرمو دل تورو هم برای این فیلم توانست اسکار کارگردانی بگیرد تا در کنار دو رفیق مکزیکی دیگرش الخاندرو گونزالس ایناریتو و آلفونسو کوارون در کارنامه اش اسکار کارگردانی هم داشته باشد.

شکل آب فیلم قوی مسحورنماینده ای است و هر چند داستانش در زمان دیگری می گذرد اما یادآور سیاست های مدرن است. فیلم در دوران اوج جنگ سرد اتفاق می افتد. وقتی همه دچار پارانویا هستند. در چنین شرایطی دل تورو قصه موجود دیگری را می گوید.

این مخلوق عجیب یک استعاره کامل است و متعلق به دنیا آدم ها هم نیست. این حس بیگانگی در طول فیلم به کاراکترهای دیگر هم سرایت می نماید. از الیسا (با بازی سالی هاوکینز) که با موجود ارتباط برقرار می نماید گرفته تا همسایه اش ژیل که تمایلات همجنس خواهانه دارد و در آن دوران نمی تواند این را به زبان بیاورد یا حتی زلدا زن سیاهپوستی که باید با تبعیض نژادی مبارزه کند. همه آن ها حق دارند اما به واسطه اجتماع و با آرای عمومی از حقوق شان محروم شده اند.

اگر به هزارتوی پن برگردیم می بینیم که دل تورو ابتکار زیادی در تلفیق واقعیت و فانتزی دارد و این اتفاقی است که در شکل آب هم می افتد.

8. آرتیست

• عنوان اصلی: Artist
• کارگردان: میشل هازاناویشس
• بازیگران: ژان دوژوردان، بره نیس بژو
• امتیاز متاکریتیک: 89 از 100
• محصول 2011

فیلمی که در دوران خودش سر و صدای زیادی حول آن به پا شد. به هر حال این روزها رسم نیست که فیلم صامت سیاه و سفید ساخته شود. اما هر چه زمان پیش رفت شهرت زیاد این فیلم هم محو شد. البته این طوری هم نیست که کاملا فیلم بی ارزشی باشد و بشود نادیده اش گرفت. به لحاظ تکنیکی ارزشمند است.

فیلم را با آواز در باران مقایسه نموده اند و البته از زمین تا آسمان بین آنها فرق است. برخلاف آواز در باران فیلم آرتیست برداشتی تاریک از دوران گذار صنعت سینما از صامت به ناطق است.

فیلم به هر حال ادای دین شیرینی به آن دوران است و به خصوص روی بازی های خوب از سمت بازیگرانش راسخ است. طبعا به تاثیرگذاری فیلم های کلاسیک صامت نیست اما کار خودش را انجام می دهد.

9. سخنرانی پادشاه

• عنوان اصلی: The Kings Speech
• کارگردان: تام هوپر
• بازیگران: کالین فرث، جئوفری راش
• امتیاز متاکریتیک: 88 از 100
• محصول 2010

انتخاب این درام تاریخی به عنوان بهترین فیلم سال 2010 چشم خیلی ها را از تعجب باز کرد. البته از همه نکات فیلم نمی شود صرفنظر کرد. سکانس های تاثیرگذار دارد. بازی کالین فرث عالی است. جئوفری راش و هلنا بونهام کارتر هم فوق العاده اند و همه شان هم نامزد دریافت اسکار شدند.

فضای فیلم هم خوب است و ما را به لندن جنگ دنیای دوم می برد. اما فیلم از منطقه امن خودش خارج نمی شود. شبیه یکی از آن فیلم های قدیمی است و هیچ حرکت خلاقانه ای ندارد. اما اعضای آموزشگاه اسکار عاشق فیلم های تاریخی هستند و این یکی هم مستثنا نبود.

فیلم داستان جورج ششم پادشاه انگلستان زمانی است که جنگ دنیای دوم در شرف وقوع است. پادشاه لکنت زبان دارد و همین باعث نگرانی می شود که چه طور با سخنرانی اش مردم را تهییج کند. همسرش او را پیش یک دکتر می برد و بین دکتر و پادشاه رابطه محبت آمیز ای برقرار می شود که به یاری هم لکنت شاه را از بین می برند.

10. کتاب مرجع (کتاب سبز)

• عنوان اصلی: Green Book
• کارگردان: پیتر فارلی
• بازیگران: ویگو مورتنسن، ماهرشالا علی
• امتیاز متاکریتیک: 69 از 100
• محصول 2018

در بهترین حالت این یک فیلم متواضع با بازی های خوب است که جوری داستانش را تعریف می نماید که دیدن یک فیلم ضد تبعیض نژادی تو ذوق تماشاگر نزند. فیلمی درباره یک بادیگارد سفیدپوست که بر تفکر تبعیض نژادی خودش غلبه می نماید و راننده یک پیانیست سیاهپوست می شود و رابطه محبت آمیز ای هم بین آن ها شکل می گیرد.

فیلم پیروز نمی شود با تماشاگر ایجاد صمیمیت کند و می شود گفت از زمان فیلم تصادف (crash) تا به امروز بدترین فیلمی است که عنوان بهترین فیلم اسکار را از آن خودش نموده است.

فیلم مباحثه های زیادی هم ایجاد کرد و افراد خانواده دکتر شرلی که ماهرشالا علی نقشش را بازی نموده فیلم را سمفونی از دروغ ها خواندند.

فهرست کامل بهترین فیلم های سال 2019 همراه با رتبه بندی منتقدان

منبع: Taste of Cinema