آخر کار ایران و آمریکا مذاکره خواهد بود یا جنگ؟

به گزارش راه ساری، حشمت الله فلاحت پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با روزنامه اعتماد در باره کشمکشهای ایران و امریکا مصاحبه نموده است.

بخش هایی از مصاحبه را می خوانید:

تقریبا از ابتدای هفته جاری، زمزمه هایی مبنی بر تصمیم جدید جمهوری اسلامی در خصوص کاهش تعهدات جزیی و کلی ایران در برجام مطابق مواد 26 و 36 توافقنامه هسته ای شنیده شد و این شائبه را ایجاد کرد که ایران به دنبال خروج از برجام است. آیا این تصور عمومی را صحیح می دانید؟

خیر، این تصمیمات احتمالی به معنای خروج از برجام نخواهد بود. به هر حال همین حالا هم شاهد هستیم که کشورهای اروپایی، با وجود اینکه خود را متعهد به برجام معرفی می نمایند اما به تعهدات خود در تحریم زدایی از ایران عمل نمی نمایند. طبیعتا در این شرایط منطق حکم می نماید که ما نیز اقدامی متناسب داشته باشیم و در این راستا، اگرچه نه از برجام و نه از NPT خارج نخواهیم شد اما احتمالا مطابق بعضی مواد برجام نسبت به کاهش تعهدات خود اقدام خواهیم کرد. به هر حال ما باید این تعهدات را تاحدودی تعدیل کنیم. ضمن آنکه این بحث نیز زمانی از سوی ایران مطرح می گردد که امریکایی ها پس از خروج از برجام، حالا از تحریم های هسته ای نیز سخن می گویند.

آنچه مسلم است چرخه سوخت ما باید برگردد و سوخت فراوری شده در ایران نیز باید در خارج کشور بهینه شده، به درصد مورد احتیاج ما تبدیل گردد و ما از آن استفاده کنیم. اما امریکایی ها جلوی این کار را گرفته اند و ما نیز متقابلا پیش بینی نموده ایم که آن بخش از تعهداتی که عدم تحقق شان ممکن است ما را از آنچه دیگر اعضای برجام متعهد شده اند به ما بدهند، محروم کند را کاهش داده و از آن مستقل باشیم.

در همین بحث گفته می گردد به دلیل عدم امکان فروش مازاد احتیاجمان در آب سنگین اراک به کشورهای خارجی، ممکن است انباشت این مازاد منجر به منفی شدن گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی و نقض برجام از سوی ایران گردد. آیا راه چارهی برای برون رفت از این شرایط داریم؟

راه چاره هایی وجود دارد و این طور نیست که بگوییم هیچ راه چارهی نداریم. به یاد دارم وقتی پیش از توافق هسته ای و برجام از همین تاسیسات آب سنگین اراک بازدید کردم، جز یک سایت اصلی چیزی نبود اما وقتی دو، سه سال پس از اجرای برجام دوباره از این تاسیسات بازدید کردم، با حدود 30 تا 40 ساختمان و سایت و سوله جدید و مجهز روبرو شدم. ما فراوریاتی داریم که زیرنظر آژانس بین المللی انرژی اتمی تکمیل شده و در فعالیت های فناوری، علمی و به ویژه صنعتی مان مورد استفاده قرار می گیرد و ما نمی توانیم تعدیلی در این راستا داشته باشیم. بحث این است که چه در آب سنگین که درپی برجام با تغییراتی روبرو شد و چه در بحث سانتریفیوژها وقفه ای ایجاد می شد، بخشی از سوخت فراوریی ایران به خارج از کشور منتقل و بازفراوری می شد، در همین جهت ابعاد نظامی احتمالی آن نیز ازبین می رفت و در نهایت برای استفاده از حوزه صنعت به کشور بازمی گشت. اما اکنون باید خودمان این کار را انجام دهیم؛ چراکه امریکایی ها ضمن خروج از برجام، اقدام به تحریم مجدد ایران نموده اند.

مشخصا راه چاره ایران برای فروش مازاد سوخت آب سنگین چیست؟ آیا سازوکار مشخصی طراحی شده است؟

در این رابطه معتقدم جمهوری اسلامی نباید فروش مازاد هسته ای را در دستور کار قرار دهد؛ بلکه می توانیم از آن در 700 رشته علمی و صنعتی استفاده کنیم و این حجم مازاد را در اختیار شرکت های خودمان قرار دهیم. در واقع ما می توانیم از این مازاد در صنایع داروسازی و دیگر صنایع استفاده کنیم.

اما شما پیش تر گفتید که امریکایی ها به دنبال تعطیلی این 700 رشته علمی و صنعتی هم هستند.

بله، بحث این است که وقتی ما سوخت مان را از چرخه خارج کنیم، دیگر تحریم نمی شویم و این تهدید در خصوص 700 رشته علمی و صنعتی هم بی اثر می گردد.

باتوجه به اینکه گفته شده، قرار است تصمیمات جدید ایران چهارشنبه انجام گردد، آیا امکان این وجود دارد که در رایزنی های این ساعات پیش رو یا همین مذاکرات روز گذشته در بروکسل، در بحث اینستکس یا دیگر مسائل، مطالباتی مطرح کنیم که درصورت تحقق شان دیگر احتیاج به کاهش تعهدات جزیی و کلی نباشد؟!

ببینید، انتهای غائله ایران و امریکا مذاکره خواهد بود، نه جنگ. در حال حاضر نیز طرفین در حال تقویت مولفه های مذاکراتی خود هستند. امریکایی ها تا پیش از این با نوعی یکجانبه گرایی در این راستا گام برمی داشتند و اکنون ما نیز به این رویکرد نزدیک شده ایم. روال کار البته این است که شورای اجرای برجام تشکیل شده و مسوولان با وزارت خارجه به بحث و مذاکره بنشینند و تصمیم گیری نمایند.

شما تاکید دارید که انتهای این غائله جنگ نیست. اما تاکید مسوولانی همچون جنابعالی بر اینکه جنگی در کار نیست، خواه ناخواه منجر به تشدید نگرانی مردم می گردد. آیا راه چارهی برای مدیریت افکار عمومی اندیشیده شده است؟

من معتقدم امریکایی ها خودشان هم می دانند که معنای حضور ناو امریکایی در خلیج فارس این است که جنگی صورت نخواهد گرفت. درواقع آنها هرگز نیروهای خود را در معرض محاصره نیروهای ایرانی قرار نمی دهند، چراکه می دانند خلیج فارس، منطقه عملیاتی ایران خواهد بود. با این حال آنها مطابق روال همیشگی و تاریخی خود، ناوی به منطقه فرستاده اند تا فضای ترس ایجاد و پیغام تهدید مخابره نمایند.

امریکایی ها در طول تاریخ خود هیچ جنگی را شروع ننموده اند، مگر اینکه متوجه شده باشند که طرف مقابل دچار رعب و وحشت شده است. درواقع تاریخ نشان می دهد تا زمانی که در برابر تهدیدات امریکایی ها مقاومت کنید و از آنها نترسید، به سمت شرایط جنگی نمی روند. فراموش نکنیم در دهه 90 امریکایی ها در 2 مقطع به سمت جنگ با ایران پیش رفته و شرایط جنگی را ایجاد کردند که به مراتب وخیم تر از وضعیت امروز بود اما نتوانستند کاری از پیش ببرند، چراکه درک دقیقی از شرایط ما ندارند. در حال حاضر امریکایی ها می خواهند پیغام تهدید بدهند و این در حالی است که ایرانی ها در گذشته نیز بارها از این پیغام ها دریافت نموده اند. بنابراین معتقدم طرفین نه راهبردی برای جنگ دارند، نه مذاکره. اما طرفین در حال تقویت مولفه ها و مواضع مذاکراتی خود هستند و خود را برای شرایط مذاکراتی آینده آماده می نمایند.

بحث دیگر مربوط به تعهدات دیگر طرفین مذاکرات هسته ای است. در این راستا اما شاهدیم در حالی به کشورهای اروپایی به دلیل عدم اجرای اینستکس انتقاد می گردد که نسبت به روسیه و چین نقدی نداریم.

در این رابطه معتقدم ایران باید پیشنهاد همکاری راهبردی ارایه دهد و به سمت ائتلاف راهبردی با کشورهایی همچون روسیه برود، چراکه بسیاری از تهدیدات امریکا، تهدیداتی مشترک است و ایران در شرایط کنونی بیش از آنچه باید تاوان یکجانبه گرایی امریکا را می دهد. حال آنکه اصل اول در مقابله با یکجانبه گرایی، پرهیز از اقدام مشابه است. در واقع خودمان نباید به سمت اقدامات یکجانبه حرکت کنیم.

و سوال آخر اینکه ما با وجود تمامی این مسائل ناشی از مسائل بین المللی، در فضای سیاست داخلی نیز چالش هایی داریم. سوالم این است که آیا نگران نیستید که فضای ناشی از این مسائل، فعالیت های سیاسی و جامعه مدنی را دچار اختلال کند؟

واقعیت این است که بخش قابل توجهی از مسائل مالی ناشی از ضعف و مسائل داخلی است اما در بحث مسائل سیاست داخلی، فعالیت های سیاسی و اجتماعی و جامعه مدنی نیز باید بگویم فضای سیاسی امروز کشور به نحوی است که شاهد نوعی همدلی و وحدت میان جناح ها و طیف های مختلف هستیم و در عین حال فکر می کنم هر چه آزادی های سیاسی در داخل کشور افزایش یابد، این وحدت و وفاق ملی نیز تشدید خواهدشد.

17302