پس از غارت شیرهای سنگی، نوبت به سنگ قبرهای صفوی رسید - راه ساری

به گزارش خبرنگاران، حالا هنوز یکی دو ماه بیشتر از اعلام نظرِ مجدد درباره ارزشمند و تاریخی بودن محوطه قبرستان هفشجان در بخش مرکزی شهرستان شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری نمی گذرد، اما به نظر می رسد کلنگِ افرادی می خواهد خیال مسؤولان میراث فرهنگی را نسبت به ساماندهی این قبرستان تاریخی راحت کند.

اواسط اسفند سال گذشته بود که فهیمه پاداش - عضو شورای شهر هفشجان - در استان چهارمحال و بختیاری از آنالیز های اجرا شده روی حدود هزار سنگ قبر قبرستان شهر هفشجان خبر داده بود که قدمت شان به دوره های صفوی تا قاجار برمی گردد، محوطه ای که مرداد سال 1381 به شماره 5999 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و بعضی از آن ها متعلق به خوانین و مردم عادی هستند.

او حتی از وجود علامت های مخصوصی روی سنگ قبرهای قبرستان شهر هفشجان خبر داده بود که قشرهای مختلف مردم را از یکدیگر جدا می نماید و سنگ قبرهای تاریخی که برخلاف سایرِ آن ها، همگی به حالت ایستاده قرار گرفته اند، اما از آسیب های وارد شده به این سنگ قبرهای قدیمی نیز حرف زده بود که بر اثر عوامل مختلفی مانند گرما و سرما در معرض آسیب قرار گرفته اند و از لزوم رسیدگی به آن ها خبر داده بود.

اما حالا همه این اتفاقات به کنار، گویا عده ای قصد دارند خیال شورای شهر و میراث فرهنگی که به نظر نمی رسد توجه چندانی به این محوطه تاریخی داشته باشد را راحت نمایند و با تیشه و کلنگ به جان سنگ قبرها افتاده اند و حتی یکی از قدیمی ترین سنگ قبرها از دوره صفویه را نیز به طور کامل تخریب نموده اند.

حسین رستمی - فعال میراث فرهنگی این منطقه تاریخی - در گفت وگو با خبرنگاران می گوید: قبرستان بُزلُر بزرگترین گورستان تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی استان چهارمحال و بختیاری است که متأسفانه با وجود دارا بودن حداقل بیش از یک هزار سنگ قبر صفوی، افشاری، زندی و قاجاری در 15 کیلومتری شهرکرد تخریب در حال تخریب است، اما کمترین توجهی از سوی میراث فرهنگی نسبت به این قبرستان نمی گردد.

او با اشاره به ساخت فیلم شیرسنگی به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی در دهه 60 اظهار می نماید: در فیلم همین بخش ها از قبرستان نشان داده می گردد و به خوبی واضح است که صدها شیر سنگ تاریخی در کنار همین قبرهای عادی قرار گرفته اند، مردم بومی نیز همین را می گویند. اما حالا از آن شیرهای تاریخی حتی یک سنگ قبر در قبرستان باقی نمانده است.

وی سنگ قبرهای باقی مانده در این قبرستان رانمونه ای از یک موزه سنگی با توالی فرهنگی سیصد ساله می داند و ادامه می دهد: متأسفانه یکی از مهم ترین قبور تاریخی استان و قبرستان هفشجان (بزلر) چند روز قبل درست تا جایی که کتیبه تاریخی متوفی حک شده بود، تکه تکه شده، براساس نوشته های باقی مانده روی سنگ قبر آن متعلق به 1019 قمری یعنی حدود 421 سال قبل بوده است.

رستمی با اشاره به این که در تماس با میراث فرهنگی کوشش نموده تا متولیان آثار تاریخی کشور را از این اتفاق مطلع کند، می گوید: در فیلم تعداد زیاد شیرهای شسنگی به وضوح معین است، اما از همان سال تا ابتدای دهه هشتاد این قبرستان تاریخی به مرور به یکی از گورستان های غارت شده تبدیل شد که امروز تقریباً نمونه بارزی از شیرهای سنگی ندارد.

مسعودجعفری جوزانی - کارگردان شیرسنگی - در گفت وگو با خبرنگاران، با شنیدن خبر تخریب سنگ قبرهای این قبرستان با افسوس گفت: معمولاً در هر نقطه از کشور یا حتی در کشورهای دیگر، هر چیز که برای تاریخ و تمدن خود می سازند را حفظ می نمایند، نه این که به جان آن بیفتند تا نابود گردد.

گورستان تاریخی بُزلَر هفشجان به اعتقاد صاحب نظرانی مانند پرویز تناولی (از معروف ترین مجسمه سازان ایران کتابی درباره این مجسمه ها چاپ نموده که شیر سنگی هفشجان را از مهم ترین نمونه های ایران برشمرده است) از بی نظیرترین قبرستان های تاریخی و هم تراز با تخت فولاد اصفهان بوده است. شیرهای سنگی معمولاً روی گور پهلوانان یا شهدا یا جوانان گذاشته می شد. روی بدنه تندیس شیر سنگی نقش تفنگ، شمشیر، خنجر، بته جقه یا سرو خمیده که نشانه جاودانگی روح است، اسب سوار با شمشیر، اسب زین شده آماده برای رحلت، نیزه و درخت حک شده است.

علاوه بر شیرهای سنگی، سنگ مزارها به صورت سنگ گورهای افقی، عمودی یا محرابی، صندوقی و تندیس وار بوده اند. این سنگ گورهای گورستان تاریخی بزلر نیز قابل توجه است، بعضی از آن ها به صورت عمودی و بعضی دیگر به شکل افقی نصب شده اند و همگی دارای تزئین هستند.